روغن صنعتی جم برای واحدهای پتروشیمی و کمپرسور فرایندی

چرا انتخاب روغن صنعتی جم متفاوت است؟

اقلیم بوشهر به‌ویژه محور جم تا عسلویه و کنگان، ترکیبی از گرمای شدید، رطوبت بالا و مه‌نمکی ساحلی است. این سه عامل، سرعت اکسیداسیون روغن را بالا می‌برند، احتمال ایجاد کف را بیشتر می‌کنند و در صورت تماس آب با روغن، قابلیت جداسازی آب (Demulsibility) را به یک معیار حیاتی تبدیل می‌نمایند. در چنین شرایطی، روغنی که در اقلیم خشک داخل کشور عملکرد قابل‌قبولی داشته، لزوماً در جم پایدار نیست. انتخاب درست، باید بر پایه‌ی مقاومت اکسیداسیونی قوی، پایداری حرارتی، ضدکف کارآمد و پکیج افزودنی‌های ضدزنگ/ضدخوردگی باشد تا هم لایه روانکار حفظ شود و هم نرخ تشکیل لاک و رسوب (Varnish) به حداقل برسد.

اثر گرما، رطوبت و مه‌نمکی بر اکسیداسیون و کف

دمای محیطی بالا، فشار بخار فرآیند و تماس احتمالی با گاز ترش، همه می‌توانند طول‌عمر روغن را کوتاه کنند. رطوبت و نمک، اگرچه مستقیم وارد روغن نمی‌شوند، اما از طریق نشت‌های جزئی، تنفس مخازن یا میعان در زمان توقف‌ها می‌توانند وارد سیستم شوند. نتیجه؟ افزایش امولسیون، ناپایداری فیلم روغن در یاتاقان‌ها و پمپ‌ها، و افت راندمان. بنابراین روغنی نیاز داریم که هم Demulsibility بالایی داشته باشد و هم ضدکف موثری که در دورهای بالا و جریان‌های آشفته کمپرسورها، پایداری فیلم را تضمین کند.

واقعیت‌های بهره‌برداری در محور جم–عسلویه–کنگان

در واحدهای پتروشیمی، توقف‌های برنامه‌ریزی‌شده (Shutdown) فصلی وجود دارد. هر توقف، فرصتی محدود برای تعویض/فیلترسیون عمیق، شست‌وشوی مدار و نمونه‌برداری دقیق است. روغنی که انتخاب می‌شود باید نه‌تنها در سرویس پایدار باشد، بلکه با برنامه‌های نگهداری قابل‌اجرا در این پنجره‌های زمانی هم‌خوانی داشته باشد: سازگاری با فیلترها، امکان پولیش روغن، و عدم حساسیت غیرمعمول به سیالات پاک‌کننده. در کنار جم، شهرهایی مانند بوشهر، دیر، گناوه، دیلم، دشتستان و تنگستان نیز با همین اقلیم مواجه‌اند؛ اما شدت کارکرد در کریدور پارس جنوبی (عسلویه/کنگان) معمولاً بالاتر است و استانداردهای کنترل تمیزی و وارنیش سخت‌گیرانه‌تر دنبال می‌شود.

الزامات روغن برای کمپرسورهای فرایندی در پتروشیمی

کمپرسورهای اسکرو (Screw) معمولاً به روغن‌هایی با خواص ضدکف قوی، پایداری برشی عالی و قابلیت جداسازی آب بسیار خوب نیاز دارند تا راندمان حجمی حفظ شود و دمای تخلیه کنترل گردد. در رفت‌وبرگشتی (Reciprocating)، مقاومت فیلم روغن در فشارهای نقطه‌ای بالا و کنترل دوده/لاکی‌شدن در دماهای موضعی اهمیت دارد. در سانتریفیوژ (Centrifugal)، تمیزی و کنترل وارنیش در یاتاقان‌های ژورنال-تیلتی و پایدارسازی دمایی حیاتی است. برای واحدهای Utilityبه‌ویژه توربین‌های بخار/گاز، روغن‌های R&O با پایه مینرال با‌کیفیت یا PAO (در سرویس‌های حساس) با ضد اکسیداسیون قوی، ضدزنگ، ضدکف و Demulsibility بالا توصیه می‌شوند.

در بسیاری از سرویس‌های فرآیندی جم، PAO ارتقایافته به‌دلیل شاخص گرانروی بالاتر، اکسیداسیون کمتر و رفتار دمایی پایدارتر نسبت به مینرال متداول، انتخاب اول است. با این حال، در برخی سناریوهای خاص (تماس با سیالاتی که با هیدروکربن‌ها سازگار نیستند یا نیازهای ویژه)، می‌توان به گزینه‌هایی مانند PAG/POE اشاره‌ی مشروط کرد البته فقط با تأیید سازنده تجهیزات (OEM) و بررسی سازگاری کامل الاستومرها/درزبندها.

کنترل تمیزی، وارنیش و پایش وضعیت روغن در واحدهای پتروشیمی جم

در واحدهای کمپرسور فرایندی، تمیزی روغن صنعتی تنها یک شاخص آزمایشگاهی نیست؛ بلکه مستقیم بر عمر یاتاقان‌ها، کارکرد سیل‌ها و حتی راندمان گاز تأثیر می‌گذارد. هر ذره جامد یا محصول اکسیداسیون (Varnish) که در سیستم باقی بماند، مانند عایق حرارتی عمل کرده و موجب افزایش دمای موضعی، افت فیلم روانکار و تخریب زنجیره اکسیداسیون می‌شود.

در اقلیم مرطوب بوشهر و خصوصاً جم، فرآیندهای اکسیداسیون و تشکیل وارنیش سریع‌تر از میانگین کشوری رخ می‌دهد. به همین دلیل، انتخاب روغن‌های دارای پایداری اکسیداسیونی طولانی، مواد پاک‌کننده سبک (Mild Detergent) و ضد رسوب (Varnish Control Additives) حیاتی است.

استاندارد تمیزی ISO 4406 و تست MPC

طبق استاندارد ISO 4406، سطح تمیزی روغن کمپرسور در محدوده 16/14/11 یا بهتر باید حفظ شود تا از تماس ذرات با مجاری باریک جلوگیری گردد. در واحدهای پتروشیمی جم، اجرای تست MPC (Membrane Patch Colorimetry) در دوره‌های ماهانه برای پایش وضعیت وارنیش توصیه می‌شود. رنگ پچ در این آزمون شاخصی از میزان لاک تشکیل‌شده و سطح تخریب روغن است.

روغن‌های صنعتی توزیع‌شده توسط موتورازین، قبل از ارسال، با COA (Certificate of Analysis) بررسی شده و عدد تمیزی هر بچ به‌صورت مستند اعلام می‌شود. در صورت درخواست مشتری، تست‌های FTIR، RPVOT و Acid Number نیز برای بررسی دقیق سلامت روغن ارائه می‌شوند.

Demulsibility و کنترل رطوبت در اقلیم مرطوب

در شهرهای ساحلی استان بوشهر مانند دیر، دیلم و گناوه، رطوبت بالا چالشی جدی در نگهداری روغن‌هاست. قابلیت جداسازی سریع آب (Demulsibility) از معیارهای کلیدی روغن‌های مناسب این اقلیم است. روغن باید بتواند پس از تماس با رطوبت یا میعان ناشی از توقف، به‌سرعت دو فاز را جدا کند تا فیلترها دچار گرفتگی نشوند.

ازاین‌رو، توصیه می‌شود روغن‌های R&O با افزودنی Demulsifier فعال و ضد کف سیلیکونی کنترل‌شده انتخاب شوند. در مناطق داخلی‌تر مانند دشتستان و تنگستان نیز که رطوبت کمتر اما دمای کاری بالاتر است، اهمیت مقاومت حرارتی روغن و شاخص گرانروی (Viscosity Index) افزایش می‌یابد.

سناریوهای پتروشیمی جم و شهرهای هم‌جوار

در پروژه‌های بزرگ جنوب کشور، هر منطقه ویژگی‌های خاص خود را دارد و انتخاب روغن باید متناسب با همان سناریو باشد.

جم و عسلویه؛ قلب کمپرسورهای فرایندی

در واحدهای تولید اتیلن، پلی‌اتیلن و پروپیلن در جم و عسلویه، کمپرسورهای گاز خشک (Dry Gas Compressor) و اسکرو با فشار بالا در سرویس مداوم فعالیت دارند. در این سیستم‌ها، هر میلی‌گرم ذره یا قطره رطوبت می‌تواند باعث افت راندمان یا خوردگی روتور شود. در این نقاط، روغن‌های PAO با شاخص تمیزی بالا و مقاومت حرارتی ممتاز توصیه می‌شوند.

موتورازین برای این نواحی، روغن‌هایی با گرید ISO VG 46 و 68 از برندهای معتبر ایرانی و بین‌المللی (نظیر پترونول، نفت بهران، فول‌پرایم و فول‌مکس) تأمین می‌کند که دارای تأییدیه OEM برای کمپرسورهای اسکرو هستند.

کنگان و دیر؛ توربین‌ها و ژنراتورهای Utility

در تأسیسات کنگان و دیر، توربین‌های گاز در واحدهای Utility، برق و بخار موردنیاز واحدهای اصلی را تأمین می‌کنند. روغن این توربین‌ها باید خواص R&O، ضد زنگ، ضد کف و جداسازی سریع آب را همزمان دارا باشد. روغن‌های مینرال با کیفیت بالا و افزودنی‌های آنتی‌اکسیدانت قوی (مانند ZDDP کنترل‌شده) برای این ناحیه توصیه می‌شوند.

به دلیل شرایط خاص توقف‌های فصلی، در این مناطق پایش منظم دمای روغن، تست MPC و فیلترسیون پولیش بخشی از سرویس‌های دوره‌ای موتورازین است که با همکاری تیم‌های تعمیرات انجام می‌شود.

گناوه و دیلم؛ انبارداری و لاجستیک روغن

در این بنادر شمالی استان بوشهر، معمولاً روغن‌ها در مخازن روباز یا نیمه‌پوشیده ذخیره می‌شوند. موتورازین برای جلوگیری از آلودگی، سیستم نگهداری استانداردی شامل مخازن فلزی رنگ‌آمیزی‌شده با رنگ ضدخوردگی، فیلتر تهویه خشک و پمپ انتقال با فیلتر دو‌مرحله‌ای ارائه می‌کند تا تمیزی روغن تا لحظه تحویل حفظ شود.

همچنین در مسیرهای جاده‌ای جم–دیر و بوشهر–گناوه، حمل و تحویل در دمای کنترل‌شده صورت می‌گیرد تا از تغییرات شدید ویسکوزیته در تابستان جلوگیری شود.

چک‌لیست انتخاب روغن کمپرسور فرایندی در بوشهر

روغن کمپرسور فرایندی، بخشی از سیستم تنفسی دستگاه است. سلامت روغن = سلامت کمپرسور.

چرا موتورازین انتخاب اول برای تأمین روغن صنعتی جم است؟

در صنعت سنگین جنوب کشور، تأمین روغن صنعتی فقط به‌معنای خرید یک محصول نیست؛ بلکه به‌معنای دریافت یک پشتیبانی فنی و عملیاتی مداوم است. در منطقه جم، که در مجاورت پارس جنوبی و مجموعه‌ای از واحدهای پتروشیمی، نیروگاهی و کمپرسورهای فرایندی قرار دارد، هر ساعت توقف تجهیزات می‌تواند میلیون‌ها تومان زیان ایجاد کند.

در چنین شرایطی، برندهایی مانند موتورازین، با ساختار توزیع هوشمند و حضور فعال در استان بوشهر، تبدیل به حلقه‌ی امن بین تولیدکننده روغن و مصرف‌کننده صنعتی شده‌اند.

مزیت‌های اصلی موتورازین برای واحدهای پتروشیمی جم

اصالت و گواهی فنی کامل (COA/MSDS):

هر محموله روغن صنعتی همراه با گواهی آنالیز (COA) و برگه اطلاعات ایمنی (MSDS) ارائه می‌شود. این اسناد نشان می‌دهند محصول از نظر گرانروی، نقطه اشتعال، پایداری حرارتی و سطح تمیزی، مطابق با استاندارد OEM است.

تحویل سریع در محور جم–عسلویه–کنگان:

انبار منطقه‌ای موتورازین در شمال بوشهر امکان ارسال روغن به واحدهای پتروشیمی جم، دیر و عسلویه را در کمترین زمان فراهم می‌کند. این زیرساخت، برای سرویس‌های اضطراری کمپرسورها، ارزش حیاتی دارد.

مشاوره فنی و بازدید حضوری از سایت:

تیم فنی موتورازین متشکل از کارشناسان مکانیک و شیمی، با سابقه میدانی در پروژه‌های گازی جنوب، امکان پایش و تحلیل وضعیت روغن را به‌صورت دوره‌ای فراهم کرده‌اند. این سرویس‌ها شامل نمونه‌برداری، بررسی FTIR، MPC و توصیه اصلاحی Additive Boosting می‌باشد.

برندهای معتبر داخلی و بین‌المللی:

موتورازین نماینده برندهایی چون پترونول، نفت بهران، فول‌پرایم، فول‌مکس، و پارس کلاس است که همه دارای گواهی API و تأییدیه کمپرسور‌سازان بین‌المللی می‌باشند.

آموزش پرسنل بهره‌بردار:

در کنار تأمین محصول، موتورازین دوره‌های کوتاه آموزشی برای اپراتورها و کارشناسان تعمیرات برگزار می‌کند تا شیوه نگهداری، فیلترسیون، و انتخاب گرید روغن بهینه‌سازی شود.

پرسش‌های متداول

1. چه تفاوتی میان روغن صنعتی عمومی و روغن مخصوص کمپرسور فرایندی وجود دارد؟

روغن کمپرسور فرایندی دارای افزودنی‌های ضد اکسیداسیون، ضدکف و Demulsifier قوی‌تری است و باید توانایی تحمل دما و فشار بالا را داشته باشد. درحالی‌که روغن صنعتی عمومی بیشتر برای گیربکس یا یاتاقان‌های ساده کاربرد دارد.

2. هر چند وقت یک‌بار باید روغن کمپرسور در واحدهای جم تعویض شود؟

در شرایط کاری پایدار و استفاده از روغن باکیفیت PAO، هر ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ ساعت کارکرد یا هر ۶ ماه، بسته به نتایج آنالیز آزمایشگاهی، تعویض توصیه می‌شود. نمونه‌برداری ماهانه برای کنترل MPC و تمیزی نیز ضروری است.

3.آیا رطوبت هوای بوشهر روی عمر روغن تأثیر دارد؟

بله؛ رطوبت و مه‌نمکی می‌توانند به تدریج در روغن حل شده و منجر به اکسیداسیون زودرس، ایجاد امولسیون و افزایش خوردگی شوند. به همین دلیل، روغن باید Demulsibility و ضدزنگ قوی داشته باشد.

4.چه برندهایی برای کمپرسورهای پتروشیمی جم پیشنهاد می‌شوند؟

در میان برندهای ایرانی، پترونول و بهران توربین عملکرد خوبی دارند. در رده وارداتی، روغن‌های Shell Turbo T و Mobil Rarus SHC نیز توسط موتورازین تأمین می‌شوند.

5.چگونه می‌توان اطمینان یافت روغن خریداری‌شده تقلبی نیست؟

تمام روغن‌های موتورازین دارای شماره بچ، هولوگرام اصالت، و گواهی COA/MSDS هستند. توصیه می‌شود از خرید فله‌ای بدون مدارک فنی خودداری کنید.

جمع بندی

روغن صنعتی جم، در قلب صنعت پتروشیمی جنوب کشور، نقش حیاتی در پایداری عملیات دارد. در اقلیم گرم و مرطوب بوشهر، انتخاب روغن صرفاً یک تصمیم تدارکاتی نیست؛ بلکه استراتژی حفاظت از سرمایه‌ی تجهیزات است.

روغن مناسب باید سه ویژگی کلیدی را هم‌زمان داشته باشد:

• مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون و حرارت،
• قابلیت جداسازی سریع آب (Demulsibility)،
• و تمیزی در سطح استاندارد ISO 4406.

موتورازین با بهره‌گیری از تجربه میدانی در استان بوشهر، شبکه تأمین مستند، و پشتیبانی فنی مداوم، توانسته است به مرجع تخصصی تأمین روانکارهای صنعتی برای پتروشیمی جم، کنگان، دیر، گناوه و دیلم تبدیل شود. در پایان، اگر در واحد شما کمپرسورهای فرایندی، توربین‌های گاز، یا سیستم‌های Utility فعالیت دارند، توصیه می‌شود با مشاوران فنی موتورازین تماس بگیرید تا روغن مناسب با آنالیز واقعی سایت شما انتخاب شود، نه بر اساس تبلیغات.

 انتخاب درست روغن موتور جم، یعنی حفظ جریان تولید.