صنعت روانکارها، به‌ویژه تولید و فرمولاسیون روغن موتور، همواره تحت‌تأثیر تغییرات استانداردهای بین‌المللی است. دو نهاد مهم که در این زمینه نقش کلیدی دارند، انجمن نفت آمریکا (API) و اتحادیه خودروسازان اروپا (ACEA) هستند. در سال ۲۰۲۵، هر دو نهاد نسخه‌های جدیدی از الزامات خود را منتشر می‌کنند؛ نسخه‌هایی که می‌توانند نه‌تنها ترکیب شیمیایی روغن‌ها، بلکه فرآیندهای تولید، بسته‌بندی و حتی بازاریابی را تحت تأثیر قرار دهند.
در این مقاله، به‌طور دقیق بررسی می‌کنیم که تغییرات کلیدی در استانداردهای API و ACEA در سال ۲۰۲۵ چیست، این تغییرات چه تأثیری بر تولیدکنندگان داخلی و واردکنندگان خواهد داشت، و چه اقداماتی برای انطباق با این الزامات ضروری است.
استاندارد API چیست و چرا مهم است؟
API یا American Petroleum Institute، نهادی آمریکایی است که استانداردهای کیفیت برای روغن‌های موتور بنزینی و دیزلی را تعیین می‌کند. این استانداردها با حروف مشخص می‌شوند، مانند SN، SP، CK-4، FA-4 و… . هر نسل جدید از API ویژگی‌های جدیدی برای افزایش عملکرد، کاهش سایش، کنترل رسوبات، بهبود مصرف سوخت و محافظت از سیستم کاتالیزور اضافه می‌کند.
در نسخه‌های جدید ۲۰۲۵، انتظار می‌رود تمرکز API بر بهبود عملکرد در شرایط سخت‌تر، هم‌خوانی بیشتر با موتورهای کم‌مصرف و استانداردهای زیست‌محیطی جدید باشد.
استاندارد ACEA چیست و چه تفاوتی دارد؟
ACEA (اتحادیه خودروسازان اروپا) الزامات عملکردی را برای روانکارهایی که در خودروهای اروپایی استفاده می‌شوند تعیین می‌کند. دسته‌بندی‌های ACEA شامل A/B برای موتورهای بنزینی و دیزلی سبک، C موتورهای مجهز به فیلتر ذرات و کاتالیزور، و E (برای خودروهای سنگین‌کار) است.
در نسخه جدید ACEA که برای ۲۰۲۵ منتشر می‌شود، انتظار می‌رود:
- آزمون‌های جدیدتر جایگزین تست‌های قدیمی شوند
- الزاماتی برای کاهش فرسایش زودرس در موتورهای توربوشارژ
- بهینه‌سازی روغن‌ها برای سازگاری با سوخت‌های کم‌کربن و خودروهای هیبرید
تغییرات مهم در نسخه‌های جدید API و ACEA برای ۲۰۲۵
۱. تمرکز بر موتورهای توربوشارژ کوچک‌شده (Downsized Engines)
۲. افزایش الزامات مربوط به کنترل اکسیداسیون و تشکیل رسوب
۳. سازگاری بیشتر با فناوری‌های پس‌سوز مانند GPF و DPF
۴. استانداردسازی جهانی‌تر بین API و ACEA برای یکپارچه‌سازی مقررات بازار
۵. الزام به استفاده از تست‌های جدید مانند ASTM Sequence VIE و IX
تأثیر این تغییرات بر تولیدکنندگان داخلی
برای شرکت‌های تولیدکننده روغن موتور در ایران، این تغییرات دو چالش اصلی ایجاد می‌کند:
- فرمولاسیون مجدد محصولات موجود: بسیاری از روغن‌هایی که با استانداردهای قبلی تطابق داشتند، در صورت عدم بازنگری، گواهی جدید دریافت نخواهند کرد. این یعنی لازم است ساختار شیمیایی روغن‌ها به‌روزرسانی شود.
- هزینه‌های تست و انطباق: دریافت تأییدیه‌های جدید نیاز به انجام آزمون‌های آزمایشگاهی بین‌المللی دارد که هم هزینه‌بر است و هم نیازمند دسترسی به مراکز معتبر خارج از کشور.
چالش شرکت‌های کوچک و متوسط در مواجهه با استانداردهای جدید
یکی از بخش‌هایی که بیشترین چالش را با تغییرات استانداردهای جهانی دارد، شرکت‌های کوچک و متوسط تولیدکننده روغن موتور هستند. این شرکت‌ها معمولاً بودجه محدودی برای تحقیق و توسعه دارند و به همین دلیل، در انطباق با تغییرات ناگهانی مانند نسخه‌های جدید API و ACEA با مشکل مواجه می‌شوند. برخی از این شرکت‌ها ممکن است برای دور زدن هزینه‌های بالا، به فرمولاسیون‌های ساده‌تر یا استفاده از افزودنی‌های ارزان‌تر روی بیاورند، که در نهایت منجر به کاهش کیفیت و اعتبار برندشان می‌شود.
راه‌حل این مشکل می‌تواند در تشکیل کنسرسیوم‌های تخصصی داخلی، استفاده اشتراکی از تجهیزات آزمایشگاهی، و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه نانو، افزودنی و روانکاری باشد. دولت نیز می‌تواند با اعطای مشوق‌های مالیاتی یا تسهیلات صادراتی به شرکت‌هایی که گواهی‌نامه‌های بین‌المللی را دریافت می‌کنند، نقش حمایتی ایفا کند.
جایگاه مصرف‌کننده در مسیر تغییر استانداردها
در کنار تولیدکننده‌ها، نباید نقش مصرف‌کننده نهایی و تعمیرکاران را نادیده گرفت. بسیاری از مصرف‌کنندگان ایرانی هنوز هم هنگام خرید روغن موتور، فقط به برند یا قیمت توجه می‌کنند و از مفهوم API یا ACEA اطلاعی ندارند. این مسئله موجب می‌شود حتی بهترین محصولات با استاندارد جدید، اگر به‌درستی معرفی و آموزش داده نشوند، در بازار مهجور باقی بمانند.
در این راستا، تولیدکننده‌ها باید اطلاع‌رسانی فنی، شفاف و منسجم در بسته‌بندی، تبلیغات و آموزش نمایندگان فروش داشته باشند. همچنین استفاده از برچسب‌های QR کد برای هدایت خریدار به اطلاعات فنی می‌تواند نقش مؤثری در فرهنگ‌سازی و ارتقای فروش داشته باشد.
اقدامات ضروری برای انطباق با استانداردهای ۲۰۲۵
- به‌روزرسانی فرمولاسیون با همکاری شرکت‌های افزودنی‌ساز جهانی
- آغاز زودهنگام تست‌های پیش‌تاییدیه در مراکز معتبر خارجی مانند Intertek یا SGS
- آموزش بخش فنی و تولید برای درک تفاوت‌های API SP با نسل بعدی مثلاً SP-Plus یا آینده‌نگر CK-5)
- برنامه‌ریزی مالی برای دریافت مجوزهای رسمی API و ACEA
- برندسازی و بسته‌بندی مطابق با گواهی‌های جدید برای ایجاد تمایز در بازار
نگاه به آینده: روغن موتور در عصر خودروهای پاک
با رشد خودروهای برقی و هیبریدی، بازار روغن موتور نیز ناگزیر به انطباق خواهد شد. روغن‌هایی با ویسکوزیته پایین‌تر، افزودنی‌های سازگار با سیستم‌های حساس، و توانایی مقابله با دما و فشار متغیر، نقشی حیاتی خواهند داشت. استانداردهای جدید API و ACEA در واقع پلی هستند بین روغن‌های سنتی و نیازهای آینده خودرو.
نتیجه‌گیری
استانداردهای API و ACEA در سال ۲۰۲۵، تنها یک تغییر فنی نیستند، بلکه نمایانگر تحولی گسترده در رویکرد صنعت روانکار به بهینه‌سازی، محافظت از موتور و تطبیق با الزامات زیست‌محیطی هستند. برای تولیدکنندگان ایرانی، انطباق سریع و آگاهانه با این تغییرات، می‌تواند مزیت رقابتی قابل توجهی در بازار داخلی و صادراتی ایجاد کند.
بدون نظر