روغن موتور، ستون فقرات عملکرد صحیح هر خودرویی است. اما این نکته که چه نوع روغنی برای چه موتوری مناسب است، اغلب نادیده گرفته می‌شود. استفاده اشتباه از روغن موتور، به‌ویژه جایگزینی روغن دیزلی به جای بنزینی یا بالعکس، می‌تواند خسارات سنگینی به همراه داشته باشد؛ از سایش داخلی گرفته تا اختلال در سیستم احتراق و حتی از کار افتادن موتور.
در این مقاله، قصد داریم تفاوت‌های کلیدی میان روغن‌های موتور دیزلی و بنزینی را بررسی کنیم و توصیه‌هایی تخصصی برای تعمیرکاران، مکانیک‌ها، مدیران ناوگان و شرکت‌های خدماتی صنعتی ارائه دهیم.
تفاوت‌های اساسی در ساختار و عملکرد روغن دیزلی و بنزینی
۱. فرمولاسیون پایه و افزودنی‌ها
روغن موتور دیزلی برای موتورهایی طراحی شده که در فشار بالا، دمای بالا و تولید دوده زیاد کار می‌کنند. به همین دلیل، این روغن‌ها دارای مقدار زیادی افزودنی‌های پاک‌کننده (Detergents)، ضد اکسیداسیون و ضد سایش هستند.
در مقابل، روغن موتور بنزینی با هدف عملکرد روان در دماهای متوسط و بدون تولید زیاد دوده طراحی شده‌اند و از افزودنی‌های سبک‌تری استفاده می‌کنند.
۲. گرانروی و شرایط عملیاتی
روغن دیزلی معمولاً دارای گرانروی بالا مثل 15W-40 یا 20W-50 است تا بتواند تحمل فشار و حرارت بالای موتورهای سنگین را داشته باشد.
در حالی‌که روغن‌های بنزینی مثل 5W-30 یا 10W-40، روان‌تر بوده و برای استارت سریع‌تر و مصرف سوخت کمتر طراحی شده‌اند.
جدول مقایسه‌ای روغن موتور دیزلی و بنزینی
جدول مقایسه‌ای روغن موتور دیزلی و بنزینی به‌صورت خلاصه تفاوت‌های کلیدی این دو نوع روغن را از نظر ترکیب شیمیایی، گرانروی، عملکرد، و نوع موتور هدف نمایش می‌دهد. این جدول ابزار مناسبی برای تصمیم‌گیری سریع و فنی توسط تعمیرکاران و مدیران ناوگان است.
خطرات استفاده اشتباه از روغن موتور
استفاده از روغن دیزلی در موتور بنزینی:
- کاهش بازدهی شمع‌ها و احتراق ناقص
- افزایش رسوبات در سیستم سوپاپ و کاتالیزور
- افزایش مصرف سوخت
- تخریب فیلتر هوا و کاتالیست
- احتمال آسیب به قطعات ظریف‌تر مثل پیستون‌ها و رینگ‌ها
استفاده از روغن بنزینی در موتور دیزلی:
- کاهش پاک‌کنندگی و افزایش رسوب دوده
- ناتوانی در محافظت از موتور در برابر فشار بالا
- افزایش فرسایش قطعات اصلی مثل یاتاقان، میل‌لنگ، و میل‌سوپاپ
- افت شدید عملکرد در مسیرهای سنگین یا با بار زیاد
استانداردهای کلیدی API و OEM
شناخت API و تطابق با نوع موتور
API برای بنزینی‌ها:
- SN: مناسب خودروهای تا سال ۲۰۱۸
- SP: نسل جدید، مناسب موتورهای توربوشارژ، سیستم GDI، و استارت–استاپ
API برای دیزلی‌ها:
- CI-4: برای دیزل‌های با تکنولوژی قدیمی‌تر
- CJ-4، CK-4: برای دیزل‌های یورو ۴ و یورو ۵ با فیلتراسیون بالا و تولید کم آلاینده
تأییدیه‌های خودروساز (OEM):
برای اطمینان از سلامت موتور، استفاده از روغن‌هایی با تأییدیه‌هایی نظیر:
- Mercedes Benz 228.5
- Cummins CES 20086
- MAN M 3275
- Renault RLD-4
ضروری است.
راهنمای عملی برای تعمیرکاران و اتوسرویس‌ها
چه نکاتی را هنگام انتخاب روغن بررسی کنیم؟
- نوع سوخت موتور (بنزین، دیزل، دوگانه)
- مدل و سال ساخت خودرو
- شرایط کارکرد (شهری، جاده‌ای، سنگین‌بار، کوهستانی)
- وضعیت موتور (جدید یا کارکرده)
- دمای هوا و اقلیم منطقه جغرافیایی
توصیه مهم:
همیشه از روغن‌هایی استفاده کنید که هم با نوع موتور خودرو مطابقت دارند و هم دارای تأییدیه‌های بین‌المللی معتبر هستند. اگر روغنی سطح API مناسب دارد ولی تأییدیه خودروساز را ندارد، نباید استفاده شود.
روغن‌های سنتزی چندمنظوره؛ راه‌حل یا خطر؟
برخی تعمیرکاران از روغن‌های سنتزی با API دوگانه (مثل SN/CI-4) برای هر دو نوع موتور استفاده می‌کنند. هرچند این روغن‌ها انعطاف‌پذیری بالاتری دارند، اما باید دقت کرد:
- آیا موتور به‌طور مشخص از روغن‌های سنتزی پشتیبانی می‌کند؟
- آیا سطح TBN برای دیزل مناسب است؟
- آیا ویسکوزیته اعلام‌شده دقیقاً مطابق دفترچه خودروست؟
یادآوری: روغن‌های چندمنظوره فقط در صورتی قابل استفاده هستند که توسط سازنده موتور تأیید شده باشند.
نکات ایمنی در تعویض و نگهداری روغن دیزلی و بنزینی
- هرگز دو نوع روغن را با یکدیگر مخلوط نکنید.
- روغن‌های مصرف‌شده را به‌درستی دفع کنید.
- ظروف روغن را در جای خشک و به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
- برچسب اصالت کالا و تاریخ تولید را بررسی کنید.
- از فیلتر روغن سازگار با نوع موتور استفاده شود.
سوالات متداول
1.آیا روغن دیزلی برای خودروهای سواری بنزینی مناسب است؟
خیر، مگر در شرایط اضطراری و برای مدت بسیار کوتاه، آن هم با سطح API مشترک.
2.در صورت استفاده اشتباهی از روغن، چه کنیم؟
موتور باید سریعاً شستشو داده شده و روغن و فیلتر مناسب جایگزین شود. تاخیر می‌تواند آسیب جدی وارد کند.
3.آیا تفاوت قیمت روغن‌ها به معنای کیفیت بهتر است؟
خیر، معیار اصلی انتخاب باید تطابق با نوع موتور، شرایط رانندگی و تأییدیه‌های فنی باشد.
4.چرا موتورهای دیزلی نیاز به تعویض زودتر روغن دارند؟
به دلیل تولید دوده و آلاینده‌های بیشتر، روغن زودتر آلوده و تحلیل می‌رود.
نتیجه‌گیری
تفاوت روغن دیزلی و بنزینی فقط در یک برچسب نیست، بلکه در قلب فرمولاسیون، کاربرد، فشار عملکرد، و هدف طراحی آن‌ها نهفته است. استفاده اشتباه از روغن نه‌تنها عملکرد موتور را کاهش می‌دهد، بلکه باعث افزایش مصرف سوخت، ایجاد رسوبات، کاهش طول عمر قطعات و حتی توقف کامل موتور می‌شود. شناخت دقیق این تفاوت‌ها برای هر تعمیرکار حرفه‌ای یا مدیر ناوگان، یک ضرورت است نه انتخاب.
موتور آرا رازین به‌عنوان یکی از تأمین‌کنندگان تخصصی روغن‌های دیزلی و بنزینی در ایران، با دسترسی به برندهای معتبر جهانی و تجربه فنی در حوزه روانکارها، مشاور مطمئن شما در انتخاب صحیح روغن است.
تیم فنی این مجموعه با درک کامل از شرایط اقلیمی، نوع موتور و فشار کاری صنایع، خدماتی فراتر از فروش را ارائه می‌دهد: از مشاوره فنی گرفته تا پیشنهاد بهترین محصول و پشتیبانی واقعی برای تعمیرکاران، اتوسرویس‌ها، و مدیران نگهداری.
بدون نظر