شهرستان اقلید با ارتفاع بالا و زمستانهای سرد، قطب ذخیرهسازی و بستهبندی سیب در شمال فارس است. در چنین اقلیمی، انتخاب و تامین روغن صنعتی تنها یک خرید مصرفی نیست؛ تصمیمی فنی برای کاهش توقف خطوط، محافظت از گیربکسها و هیدرولیکها، و افزایش راندمان انرژی است.
ترند سال 2025 در صنایع غذایی-کشاورزی، حرکت به سمت روانکارهای با ویسکوزیته بهینه و کنترل آلودگی ذرات (ISO 4406)، گریسهای EP با پمپپذیری در دماهای زیر صفر، و پایش وضعیت (Oil Condition Monitoring) است. این مقاله با رویکرد کاربردی برای روغن صنعتی در اقلید نوشته شده و بر دو محصول کلیدی تمرکز دارد: Gear Oil ISO VG 220 برای گیربکسهای نوارنقاله/سورتینگ و گریس مقاوم به سرما برای بلبرینگها و یاتاقانها.
برآورد منطقی بازار (1403): در هر خط بستهبندی سیب با 8–12 گیربکس سبک، مصرف سالانه Gear Oil 220 بین 120–180 لیتر و گریس EP-NLGI 2 حدود 25–40 کیلوگرم است (با فرض شیفت 16 ساعته و سرویس فصلی). این دامنه، مبنای برنامهریزی پخش روغن صنعتی اقلید است.
چرا Gear Oil 220 برای اقلید؟
۱. شرایط اقلیمی و تاثیر بر انتخاب روغن
اقلید در شمال فارس با زمستانهای طولانی و دماهای نزدیک به صفر یا زیر صفر شناخته میشود. در چنین اقلیمی، روغنهای دنده با ویسکوزیته پایینتر سریعتر جریان پیدا میکنند اما فیلم محافظ ضعیفتری ایجاد میکنند. از سوی دیگر، روغنهای بسیار غلیظ، در سرما پمپپذیری پایینی دارند و استارت اولیه گیربکسها را سخت میکنند. Gear Oil ISO VG 220 در واقع تعادلی بین این دو حالت است:
- در دمای 0 تا -10 درجه سانتیگراد همچنان سیالیت کافی دارد.
- در عین حال بهواسطه ویسکوزیته 220 سانتیاستوک در 40°C، فیلم مقاومی روی دندهها ایجاد میکند.
۲. سازگاری با گیربکسهای خطوط بستهبندی سیب
- بیشتر گیربکسهای نوار نقاله و سورتینگ در سردخانههای سیب اقلید، از نوع مارپیچ یا حلزونی هستند که نیاز به روانکار EP (Extreme Pressure) دارند.
- روغن دنده 220 بهخاطر افزودنیهای گوگرد-فسفر، سایش بین دندهها را کاهش میدهد و عمر یاتاقانها را افزایش میدهد.
۳. مقاومت در برابر رطوبت و میعان
محیط سردخانه، همواره خطر میعان و ورود رطوبت به کارتر گیربکس را دارد. ویژگیهای کلیدی Gear Oil 220 در این زمینه:
- خاصیت Demulsibility بالا: جدا کردن سریع آب از روغن.
- ضدزنگ و ضدخوردگی (ASTM D665 Pass): جلوگیری از اکسیداسیون فلزات داخلی گیربکس.
۴. ترندهای 2025 در انتخاب روغن دنده
طبق گزارشات صنایع غذایی و کشاورزی در سال 2025:
- استفاده از Gear Oil نیمهسنتتیک یا فول سنتتیک 220 رو به افزایش است، زیرا شاخص گرانروی بالاتری (VI>110) دارند و در سرما عملکرد بهتری نشان میدهند.
- شرکتهای بستهبندی سیب در اروپا و ترکیه، به سمت روغنهای کماصطکاک (Energy Efficient Gear Oils) رفتهاند که مصرف انرژی الکتروموتورها را تا 3–5٪ کاهش میدهد. این ترند به اقلید نیز قابل تعمیم است.
۵. طول عمر و هزینه چرخه عمر
- با پایش وضعیت روغن (OCM) و کنترل تمیزی (ISO 4406 ≤19/17/14)، دوره تعویض Gear Oil 220 از 12 ماه تا 18 ماه افزایش مییابد.
- این یعنی کاهش هزینه خرید، کاهش ضایعات روغن و کاهش توقف خطوط تولید.
به بیان ساده: Gear Oil 220 بهترین نقطه تعادل بین روانکاری، حفاظت در سرما، و هزینه عملیاتی برای شرایط خاص اقلید است.
گریس مقاوم به سرما برای خطوط سیب
۱. چالشهای اقلیمی اقلید
- اقلید زمستانهای طولانی با دمای منفی و سرمای خشک دارد.
- بلبرینگها، یاتاقانها و رولرهای نوارنقاله در این شرایط بیشتر در معرض سختی استارت اولیه، افزایش گشتاور اصطکاکی و خستگی زودهنگام قرار میگیرند.
- گریسهای عادی پایه لیتیومی در دماهای زیر صفر بهسختی پمپ میشوند و جریان مناسبی در مسیر یاتاقان ندارند.
۲. ویژگیهای کلیدی گریس مقاوم به سرما
برای تضمین عملکرد روان و بدون توقف، گریس مورد استفاده باید ویژگیهای زیر را داشته باشد:
- پایه سنتتیک (PAO یا استر): پمپپذیری بالا در دماهای -20 تا -25°C.
- غلظتکننده Lithium Complex یا Calcium Sulfonate: مقاومت عالی در برابر آب، خوردگی و شستوشوی سردخانهای.
- مقاومت فشار (EP): جلوگیری از لهشدگی و جوشخوردگی سطوح فلزی تحت بار ضربهای.
- ضد اکسیداسیون: کاهش تشکیل لجن (Sludge) و افزایش عمر روانکار.
- Tackifier کنترلشده: چسبندگی مناسب برای حفظ گریس روی سطوح، بدون پاشش روی محصولات غذایی.
۳. نقش در خطوط بستهبندی سیب
- یاتاقانهای نوار سورتینگ: بیشترین استارت/استاپ را دارند و نیازمند گریس مقاوم به فشار و سرما هستند.
- غلتکهای انتقال: اگر گریس خشک شود یا پمپ نشود، صدای غیرعادی و توقف ناگهانی بهوجود میآید.
- دستگاههای بالابر و لیفتینگ: بارهای لحظهای بالا دارند و EP Grease جلوی شکستگی سطح را میگیرد.
۴. ترندهای جهانی 2025 در گریس مقاوم به سرما
- افزایش استفاده از گریسهای H1 (Food Grade) در خطوط غذایی برای کاهش ریسک آلودگی تصادفی.
- حرکت به سمت Grease Condition Monitoring با حسگرهای ارتعاشی و دمایی در یاتاقانها.
- توصیهنامه اتحادیه اروپا (2024) برای استفاده از گریسهای پایه Calcium Sulfonate Complex در صنایع غذایی سردخانهای، به دلیل پایداری بهتر در برابر رطوبت و طول عمر بیشتر (تا 2 برابر گریسهای لیتیومی).
۵. مزایای عملی برای صنایع سیب در اقلید
- کاهش توقفات ناگهانی: یاتاقانها نرمتر میچرخند حتی در استارت سرد.
- افزایش طول عمر بلبرینگها: کاهش تماس فلز-به-فلز تا 30٪.
- بهبود بهداشت و ایمنی: کاهش ریسک آلودگی به دلیل انتخاب گریسهای H1.
- صرفهجویی اقتصادی: کاهش دفعات گریسکاری و هزینه نیروی انسانی (طبق تخمین، تا 15٪ کاهش در هزینه تعمیر و نگهداری سالانه).
به بیان ساده: گریس مقاوم به سرما، نقطه کلیدی برای افزایش پایداری خطوط بستهبندی سیب در اقلیم سرد اقلید است.
جدول راهنمای انتخاب روانکار
تجهیز/کاربرد | شرایط کاری در اقلید | پیشنهاد روانکار | بازه تعویض/بازبینی | هدف تمیزی (ISO 4406) |
گیربکس نوار سورتینگ | دمای 0 تا -10°C، گشتاور متوسط | Gear Oil ISO VG 220 (EP, GL-4/5) | هر 12 ماه یا 2,000 ساعت | ≤19/17/14 |
گیربکس پالتایزر سبک | بار ضربهای کوتاه | GO 220 نیمهسنتتیک | هر 12–18 ماه | ≤18/16/13 |
بلبرینگهای رولر | استارت سرد، دور متوسط | EP Grease NLGI 2 (PAO, -25°C) | گریسکاری ماهانه/طبق ارتعاشسنجی | — |
جکهای هیدرولیک لیفتراک | هوای سرد، رطوبت | Hydraulic Oil HVLP 46 | فصلی + فیلتر 10µm β>200 | ≤18/16/13 |
توجه: اعداد فوق راهنمای عملیاند؛ برنامه نهایی را با آنالیز روغن (ICP, PQ Index, FTIR) و شرایط واقعی خط تطبیق دهید. این چارچوب برای پخش روغن صنعتی و تامین روغن صنعتی توسط موتوراَزین در اقلید بهینهسازی شده است.
محاسبه سریع نیاز سالانه روغن
فرمول:
حجم سالانه ≈ مجموع (حجم هر گیربکس × تعداد × ضریب تعویض) + 10٪ اتلاف عملیاتی
نمونه: 10 گیربکس × 2.5 لیتر × 1 تعویض/سال + 10٪ ≈ 27.5 لیتر Gear Oil 220
برای سه خط فعال: ≈ 80–90 لیتر/سال
این محاسبه، پایه سفارشدهی برای پخش روغن صنعتی اقلید است.
چکلیست اجرایی 10مرحلهای
- تعریف موجودی ایمن (Safety Stock) برای روغن صنعتی اقلید معادل 1.2× مصرف ماهانه.
- برچسبگذاری رنگی کانتینرها: Gear=زرد، Grease=سبز، Hydraulic=آبی.
- فیلترگذاری هنگام تخلیه (β10≥200) و Quick-connect تمیز.
- نگهداری بشکهها بهصورت افقی با درپوش رو به کنار؛ جلوگیری از میعان.
- نمونهگیری هر 1,000 ساعت از گیربکسهای بحرانی.
- هدفگذاری ISO 4406 طبق جدول و ثبت در شناسنامه تجهیز.
- استفاده از گریسگان کالیبره و نازل اختصاصی هر نوع گریس.
- برنامه شستوشوی مدار پس از تعمیرات با Flush Oil.
- پایش دمای یاتاقان (ترند زیر 85°C)؛ در سرما استارت نرم.
- آرشیو نتایج OCM برای تصمیمگیری درباره افزایش یا کاهش دوره تعویض.
مزیت رقابتی در روغن صنعتی در اقلید
- دسترسی فصلی: تطبیق برنامه پخش روغن صنعتی با اوج برداشت و بستهبندی (پاییز تا زمستان).
- سبد منطبق با اقلیم سرد: GO 220 EP، HVLP 46، EP Grease NLGI 2/1 با شاخص دمایی مناسب.
- پشتیبانی فنی در محل: تنظیم اهداف ISO 4406، انتخاب فیلتر، و طراحی نقاط نمونهگیری.
- بهینهسازی هزینه انرژی: با کاهش اصطکاک و تمیزی بهتر، افت توان گیربکسها 2–4٪ کمتر میشود (تخمین مهندسی داخلی بر مبنای دادههای میدانی 2023–2024).
سؤالات پرتکرار
1.برای گیربکسهای نوار سیب، 150 بهتر است یا 220؟
در دورهای متوسط و بارهای پیوسته، ISO VG 220 فیلم قویتری در سرما میدهد و برای اقلید معمولاً انتخاب اول است؛ 150 برای دور بالاتر/گشتاور کمتر مناسب است.
2.گریس NLGI 1 یا 2؟
اگر استارتهای زیر صفر زیاد است و پمپپذیری اهمیت دارد، NLGI 1 یا 2 با پایه PAO توصیه میشود. برای اکثر یاتاقانهای سورتینگ، NLGI 2 EP کفایت دارد.
3.آیا باید به استاندارد غذایی توجه کنیم؟
اگر احتمال تماس تصادفی گریس با میوه وجود دارد، از گریس NSF H1 استفاده کنید؛ در نقاط دور از محصول، EP عادی کفایت میکند.
4.دوره تعویض Gear Oil 220 چقدر است؟
بهصورت پایه هر 12 ماه یا 2,000 ساعت؛ با آنالیز دورهای و تمیزی مناسب، تا 18 ماه نیز قابل تمدید است.
5.شاخص ISO 4406 را چگونه پایش کنیم؟
با نصب نمونهگیر و ارسال دورهای به آزمایشگاه یا استفاده از Particle Counter سیار. هدفگذاری جدول را مبنا قرار دهید.
جدول مشخصات پیشنهادی محصولات
دسته | گرید پیشنهادی | ویژگیهای کلیدی | کاربرد در اقلید |
روغن دنده | ISO VG 220 EP (GL-4/5) | تحمل فشار، ضدزنگ، Demulsibility مناسب | گیربکس نوارها و پالتایزر |
گریس | EP Grease NLGI 2 (PAO, -25°C) | پمپپذیری سرما، مقاومت برشی، ضدسایش | یاتاقان رولر، قرقرهها |
هیدرولیک | HVLP 46 (VI بالا) | استارت سرد، Anti-wear، ضدکف | جکهای لیفتراک و لیفترها |
جمعبندی
برای موفقیت خطوط بستهبندی سیب در اقلیم سرد اقلید، انتخاب هوشمندانه روغن صنعتی و گریس مقاوم به سرما بههمراه کنترل آلودگی ذرات، تفاوت اصلی در دوام، قابلیت اطمینان و هزینه تمامشده است.
موتورازین با شبکه پخش روغن صنعتی در شمال فارس، سبد کامل Gear Oil 220، HVLP 46 و EP Grease را با مشاوره انتخاب فنی، برنامهریزی موجودی و نمونهگیری دورهای ارائه میکند.
اکنون اقدام کنید:
برای استعلام موجودی، برنامه تحویل فصلی و دریافت چکلیست اختصاصی تامین روغن صنعتی برای سایت شما در اقلید، همین امروز با تیم موتورازین تماس بگیرید یا فرم درخواست مشاوره را در صفحه پوشش خدمات پر کنید.