روغن موتور، به‌عنوان یکی از حیاتی‌ترین عوامل در سلامت خودرو، نقش بسیار گسترده‌تری از آنچه تصور می‌کنیم ایفا می‌کند. این ماده حیاتی نه‌تنها باعث کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک موتور می‌شود، بلکه گرمای تولیدشده در فرآیند احتراق را به بیرون منتقل کرده، رسوبات را پاک‌سازی می‌کند، و از خوردگی قطعات داخلی جلوگیری می‌کند.
اما با گذشت زمان و استفاده مستمر از خودرو، این مایع حیاتی نیز کیفیت اولیه خود را از دست می‌دهد. در نتیجه اگر در زمان مناسب تعویض نشود، نه‌تنها موتور دچار آسیب‌های جبران‌ناپذیر می‌شود، بلکه ممکن است باعث افزایش مصرف سوخت، کاهش راندمان خودرو و بالا رفتن هزینه‌های تعمیرات شود.
در این مقاله، ۹ نشانه کلیدی و تخصصی را بررسی می‌کنیم که به‌وضوح نشان می‌دهند زمان تعویض روغن موتور فرا رسیده است.
چرا تعویض به‌موقع روغن موتور اهمیت دارد؟
روغن موتور در حین حرکت در مدار روانکاری خودرو، تحت فشار و دمای بسیار بالا قرار می‌گیرد. این شرایط می‌تواند باعث اکسید شدن روغن، کاهش ویسکوزیته، و تجمع ذرات فلزی، دوده و آلودگی‌های دیگر شود. روغن آلوده و فاسد، توانایی روانکاری خود را از دست می‌دهد و به‌جای محافظت از موتور، ممکن است به آن آسیب بزند.
بعلاوه، عملکرد روغن به‌مرور تحت تأثیر عواملی چون گرما، آلودگی، کیفیت سوخت و شرایط رانندگی قرار می‌گیرد. بنابراین حتی بهترین روغن‌ها هم تاریخ مصرف دارند.
۹ نشانه که زمان تعویض روغن موتور را اعلام می‌کنند
۱. تغییر رنگ روغن به قهوه‌ای تیره یا سیاه
روغن تازه رنگی روشن و کهربایی دارد. با گذشت زمان و جذب دوده، ذرات فلزی و آلودگی، این رنگ تیره و گاهی سیاه می‌شود. بررسی رنگ روغن از روی گیج می‌تواند یک نشانه واضح باشد.
۲. کاهش سطح روغن
افت سطح روغن در بازدیدهای دوره‌ای، نشانه‌ای از تبخیر، نشتی یا مصرف بیش‌ازحد روغن توسط موتور است. در این حالت حتی اگر رنگ روغن مناسب باشد، باید سطح آن تکمیل و کیفیت آن بررسی شود.
۳. صدای غیرعادی از موتور
روغن فرسوده نمی‌تواند به‌درستی اصطکاک را کاهش دهد. اگر صدای «تق تق» یا «ضربه‌ای» از موتور می‌شنوید، احتمال دارد روغن دیگر روانکاری مؤثر نداشته باشد.
۴. افزایش دمای موتور
در شرایطی که روغن کیفیت خود را از دست داده باشد، موتور بیشتر از حد طبیعی داغ می‌کند. دمای بالا نشانه کاهش توان انتقال حرارت و روانکاری است.
۵. روشن شدن چراغ هشدار روغن
این چراغ معمولاً نشان‌دهنده فشار پایین روغن است. اگر این چراغ روشن شد، بلافاصله موتور را خاموش کرده و سطح و کیفیت روغن را بررسی کنید.
۶. کاهش شتاب و راندمان خودرو
موتور بدون روانکاری مؤثر، به‌سختی کار می‌کند. یکی از اولین نشانه‌های این وضعیت، کاهش شتاب خودرو، کشش پایین در سربالایی‌ها یا لرزش هنگام استارت است.
۷. لرزش موتور در حالت درجا
اگر در حالت ایستاده و دور موتور پایین، خودرو بیش‌ازحد می‌لرزد، ممکن است سیستم روانکاری دچار اختلال شده باشد.
۸. بوی سوختگی یا روغن سوخته
نشت روغن روی بخش‌های داغ موتور، یا داغ شدن بیش‌ازحد روغن داخل موتور، باعث ایجاد بوی سوختگی در اطراف کاپوت یا داخل کابین می‌شود.
۹. عبور از کیلومتر یا زمان توصیه‌شده توسط سازنده
حتی اگر هیچ‌یک از علائم بالا را مشاهده نمی‌کنید، اما مثلاً بیش از ۸۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ کیلومتر از آخرین تعویض گذشته، زمان آن رسیده که روغن را تعویض کنید. دفترچه راهنمای خودرو منبع اصلی شما در این مورد است.
چگونه وضعیت روغن را خودمان بررسی کنیم؟
- خودرو را روی سطح صاف پارک کرده و موتور را خاموش کنید.
- چند دقیقه صبر کنید تا روغن ته‌نشین شود.
- گیج روغن را بیرون بکشید، تمیز کنید و دوباره داخل ببرید.
- بار دیگر بیرون بکشید و رنگ، شفافیت و سطح روغن را بررسی کنید.
- روغن باید در محدوده نرمال باشد و رنگی روشن (قهوه‌ای روشن یا کهربایی) داشته باشد.
هر چند وقت یک‌بار باید روغن موتور را عوض کنیم؟
این بستگی به نوع روغن و سبک رانندگی دارد:
- روغن معدنی: هر ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ کیلومتر
- روغن نیمه سنتتیک: هر ۷۰۰۰ تا ۸۰۰۰ کیلومتر
- روغن تمام سنتتیک: هر ۱۰۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰ کیلومتر
در شرایط سخت (رانندگی شهری، حمل بار، هوای گرم یا گرد و خاک زیاد)، این فواصل باید کوتاه‌تر شوند.
فیلتر روغن را فراموش نکنید
همزمان با تعویض روغن، فیلتر روغن نیز باید تعویض شود. فیلتر کثیف، آلودگی‌ها را در مدار نگه می‌دارد و حتی می‌تواند باعث افت فشار روغن شود. عدم تعویض آن می‌تواند کار تعویض روغن را بی‌اثر کند.
عواقب تعویض دیرهنگام روغن موتور
- کاهش فشار روغن و آسیب به یاتاقان‌ها
- افزایش سایش قطعات داخلی موتور
- ایجاد لجن و رسوب در مسیرهای روانکاری
- کاهش کارایی موتور و افزایش مصرف سوخت
- احتمال خرابی کامل موتور و هزینه‌های سنگین تعمیرات
نتیجه‌گیری
روغن موتور، ستون فقرات عملکرد صحیح موتور خودروست. با شناخت علائم هشداردهنده و پایبندی به زمان‌بندی‌های مشخص‌شده، می‌توان به‌راحتی از بسیاری از مشکلات بزرگ جلوگیری کرد.
بدون نظر