چرا بعضی خودروهای جدید ظاهراً روغن‌خورتر هستند؟ راهنمای کاهش سطح روغن

مقدمه: چرا در خودروهای جدید کاهش سطح روغن بیشتر به چشم می‌آید؟

اگر در خودروی صفر یا نسبتا جدیدتان با کاهش سطح روغن بین دو سرویس روبه‌رو شده‌اید، لزوماً به معنی «روغن‌سوزی» نیست. نسل‌های جدید موتور با طراحی‌های فشرده، نسبت تراکم بالاتر، توربوشارژر، و دمای کاری بیشتر ساخته می‌شوند تا آلایندگی و مصرف سوخت را کاهش دهند. این بهبودها گاهی باعث تبخیر بخشی از روغن، به‌خصوص در رانندگی شهریِ پرترافیک و آب‌وهوای گرم ایران، می‌شود. همچنین حجم کارتر در برخی پیشرانه‌های مدرن کمتر است و در نتیجه هر میزان کاهش، سریع‌تر دیده می‌شود.

از سوی دیگر، رینگ‌های کم‌تنش پیستون و سیستم تهویه کارتر (PCV) که برای بازدهی بهتر طراحی شده‌اند، ممکن است بخشی از بخارات روغن را به ورودی هوا برگردانند. نتیجه؟ افت ملایم سطح روغن که با پر کردن تکمیلی بین دو تعویض رفع می‌شود. نکته مهم این است که بین تبخیر طبیعی و روغن‌سوزی واقعی تفاوت قائل شویم و با پایش منظم، نگرانی را به مدیریت پیشگیرانه تبدیل کنیم.

نکته: هر تغییری در صدا، دود، یا بوی اگزوز را جدی بگیرید؛ اما افت 100 تا 300 سی‌سی در چند هزار کیلومتر، در بسیاری از موتورهای جدید غیرعادی نیست.

کاهش سطح روغن: روغن‌سوزی یا تبخیر؟ NOACK چه می‌گوید؟

«روغن‌سوزی یا تبخیر؟» پرسشی است که با شاخص NOACK بهتر پاسخ داده می‌شود. NOACK درصد تبخیر روغن در دمای بالا (معمولاً 245 تا 250 درجه‌سانتی‌گراد) را نشان می‌دهد. هرچه این عدد کمتر باشد، روغن در گرمای زیاد پایدارتر است و احتمال کاهش سطح ناشی از تبخیر کمتر می‌شود. برای موتورهای توربو و تزریق مستقیم بنزین (GDI) معمولاً روغن‌هایی با NOACK کمتر پیشنهاد می‌شود.

چطور تفاوت را تشخیص دهیم؟

• نشانه‌های تبخیر: کاهش تدریجی سطح روی گیج بدون دود آبی، بدون دوده غیرمعمول روی شمع‌ها، و بوی عادی اگزوز.
• نشانه‌های روغن‌سوزی: دود آبی به‌ویژه در گاز دادن، مصرف زیادتر از معمول (مثلاً بیش از 1 لیتر در 3–4 هزار کیلومتر)، چرب شدن سر شمع‌ها و افت محسوس شتاب.
• نشتی خارجی: لکه‌ها زیر خودرو، چربی اطراف سینی کارتر، قالپاق سوپاپ، فیلتر یا او-رینگ فیلتر روغن.

اگر افت سطح با سبک رانندگی ملایم، روغن استاندارد و بدون نشتی هنوز بالاست، تست‌های ساده مثل بررسی سیستم PCV و کمپرس موتور کمک‌کننده است. برای آرامش خاطر، از روغن‌هایی با NOACK پایین و استاندارد API SP/ILSAC GF-6 یا ACEA (مطابق دفترچه) استفاده کنید تا متهم ردیف اول یعنی تبخیر افراطی را از معادله حذف کنید.

انتخاب گرید و استاندارد مناسب برای اقلیم ایران

ایران کشوری چهارفصل است؛ از سرمای تبریز تا گرمای اهواز. انتخاب گرید درست، هم به اقلیم وابسته است و هم به مجوز خودروساز. همیشه دفترچه خودرو را معیار اصلی بگذارید؛ اما این راهنمای عملی کمک می‌کند انتخاب دقیق‌تری داشته باشید:

پیشنهادهای اقلیمی (در چارچوب مجاز سازنده)

• سردسیر (زمستان‌های زیر صفر): 0W-20 یا 0W-30 با API SP/GF-6 برای استارت سرد بهتر. در موتورهای توربو، 0W-30/5W-30 با NOACK پایین.
• معتدل شهری (تهران، اصفهان): 5W-30 با API SP یا ACEA C3. برای ترافیک سنگین یا توربو، 5W-30 Low NOACK یا 5W-40 C3/A3-B4.
• گرمسیر (اهواز، بندرعباس): اگر سازنده اجازه می‌دهد، 5W-40 با ACEA C3 یا A3/B4 و NOACK پایین برای کنترل تبخیر.

برای خودروهای GDI و توربو بنزینی، مقاومت در برابر LSPI (در API SP ذکر شده) اهمیت دارد. دیزلی‌های مجهز به DPF به روغن Low-SAPS (مانند ACEA C3/C4) نیاز دارند. در خودروهای با مصرف طبیعی روغن، به‌جای غلیظ‌تر کردن بی‌دلیل، ابتدا روغن با NOACK کمتر از 10٪ و پایه سنتتیک واقعی (Group III+/IV) را در نظر بگیرید. در نهایت، انطباق با استانداردهای OEM مثل MB 229.5، VW 504/507، PSA B71 و… می‌تواند انتخاب را قطعی کند.

عادات رانندگی، استارت سرد و ترافیک: تاثیرات پنهان

رفتار رانندگی ایرانی‌ها—از استارت سرد صبح‌های زمستانی تا توقف‌-حرکت در ترافیک—می‌تواند عامل اصلی تغییر سطح روغن باشد. استارت‌های پیاپی و مسیرهای کوتاه باعث رقیق شدن روغن با سوخت خام (Fuel Dilution) و سپس تبخیر سریع‌تر می‌شوند. در گرما، کارکرد طولانی درجا (Idle) کنار کولر نیز دمای روغن را بالا می‌برد.

عادت‌هایی که مصرف را بیشتر می‌کند

• شتاب‌گیری ناگهانی در حالت موتور سرد، خاموش کردن سریع پس از رانندگی پرفشار با توربو (عدم Cool-Down).
• مسیرهای بسیار کوتاه که موتور هرگز به دمای پایدار نمی‌رسد.
• دور موتور بالا در سربالایی‌ها یا با بار زیاد، بدون گرم‌کردن کافی.

راه‌حل‌های ساده و اثربخش

• پس از استارت سرد 30 تا 60 ثانیه سبک برانید تا روغن به گردش کامل برسد.
• پس از رانندگی پرگاز با توربو، 60 تا 90 ثانیه آرام برانید یا درجا بگذارید تا خنک شود.
• ماهانه سطح روغن را چک و در صورت نیاز 100 تا 300 سی‌سی سرریز کنید؛ این کار از افت ناگهانی سطح جلوگیری می‌کند.
• فواصل سرویس را با توجه به ترافیک و گردوغبار تنظیم کنید؛ ممکن است به جای 10 هزار کیلومتر، 6–8 هزار کیلومتر منطقی‌تر باشد.

چک‌لیست پایش ماهانه سطح روغن

چک‌لیست 6 مرحله‌ای

1. پارک روی سطح صاف، خاموشی حداقل 5–10 دقیقه.
2. بیرون کشیدن گیج، تمیز کردن و دوباره جا زدن تا انتها.
3. خواندن دقیق بین Min و Max؛ هدف نزدیکی به 3/4 بالایی است.
4. در صورت نیاز، سرریز حداکثر 100–200 سی‌سی و دوباره اندازه‌گیری. هرگز از Max عبور نکنید.
5. بررسی نشتی اطراف فیلتر، کارتر، واشر درب سوپاپ و شیلنگ PCV.
6. ثبت تاریخ/کیلومتر در «کیت برچسب سرویس موتورازین» برای پیگیری روند.

محصولات پیشنهادی (با توجه به دفترچه خودرو)

• موتورهای شهری تنفس طبیعی: 5W-30 API SP/GF-6 با NOACK پایین (≤10٪).
• توربو/GDI: 5W-30 یا 5W-40 ACEA C3 یا A3/B4 با مقاومت LSPI و NOACK پایین.
• هیبرید: 0W-20 GF-6 با پایداری اکسیداسیون عالی.
• دیزل با DPF: ACEA C3/C4 Low-SAPS مطابق تاییدیه سازنده.

نیاز به انتخاب دقیق دارید؟ مشاوره رایگان موتورازین در خدمت شماست. از ما بخواهید تا بر اساس شهر، خودرو و کاربری، بهترین گزینه را پیشنهاد دهیم. به‌همراه سفارش، «کیت برچسب سرویس» دریافت کنید تا تاریخ و سطح روغن همیشه جلوی چشمتان باشد.

مقایسه سریع: ویسکوزیته بالاتر یا NOACK پایین؟

وقتی کاهش سطح روغن دارید، کدام رویکرد بهتر است؟

• رویکرد ویسکوزیته بالاتر (مثلاً 5W-40 به‌جای 5W-30):
  • مزیت: در گرمای شدید ایران، فیلم روغن ضخیم‌تر و احتمال تبخیر/مصرف کمتر می‌شود.
  • ریسک: ممکن است با توصیه سازنده و گارانتی ناسازگار باشد؛ در استارت سرد اندکی کندتر به گردش می‌افتد.
• رویکرد NOACK پایین در همان ویسکوزیته توصیه‌شده:
  • مزیت: کاهش تبخیر بدون تغییر گرید؛ حفظ مصرف سوخت و سازگاری با گارانتی.
  • ریسک: قیمت بالاتر برخی روغن‌های تمام‌سنتتیک با NOACK پایین.

جمع‌بندی عملی: ابتدا در همان گرید توصیه‌شده، سراغ روغنی با NOACK پایین و استاندارد به‌روز (API SP/ACEA C3) بروید. اگر در اقلیم بسیار گرم رانندگی می‌کنید و دفترچه اجازه می‌دهد، یک گرید بالاتر در «شاخص دمایی داغ» (مثلاً 40) می‌تواند منطقی باشد. هر تغییر را با پایش ماهانه و ثبت در کیت سرویس ارزیابی کنید.

جمع‌بندی

کاهش سطح روغن در بسیاری از موتورهای مدرن نتیجه طراحی‌های کارآمد، دماهای بالاتر کاری و شرایط رانندگی شهری است و همیشه نشانه روغن‌سوزی نیست. با تشخیص درست «روغن‌سوزی یا تبخیر؟»، توجه به شاخص NOACK، انتخاب گرید متناسب با اقلیم ایران و عادات رانندگی درست، می‌توان این نگرانی را به برنامه مراقبت هوشمندانه تبدیل کرد. پیشنهاد ما این است: یک‌بار برای همیشه، روغن استاندارد با NOACK پایین متناسب با دفترچه خودرو انتخاب کنید، چک‌لیست 6 مرحله‌ای را ماهانه انجام دهید و روند را در کیت برچسب سرویس ثبت کنید. برای انتخاب مطمئن و اقتصادی، روی مشاوره رایگان موتورازین حساب کنید؛ تیم ما با تجربه تأمین و توزیع سراسری روغن موتور و روانکار صنعتی، کنار شماست تا موتور خودرویتان نرم، سالم و بی‌دغدغه کار کند.

پرسش‌های متداول

آیا افزودنی‌ها می‌توانند مصرف روغن را کم کنند؟

برخی افزودنی‌ها با غلیظ‌تر کردن یا افزایش چسبندگی، موقتاً مصرف را کم نشان می‌دهند؛ اما ممکن است روی کاتالیست، توربو یا گارانتی اثر منفی داشته باشند. اگر موتور سالم است، راه‌حل کم‌ریسک‌تر انتخاب روغن استاندارد با NOACK پایین و رعایت عادات رانندگی است. افزودنی را تنها با تشخیص کارشناس و در موارد خاص (مثلاً موتورهای بسیار کارکرده) در نظر بگیرید.

روغن غلیظ‌تر بریزم تا مصرف کم شود؟

گاهی در گرمای شدید یا موتورهای پرکار، افزایش شاخص داغ (مثلاً 5W-40) مفید است؛ اما فقط اگر دفترچه اجازه دهد. شروع کار با روغن غلیظ‌تر می‌تواند استارت سرد را کمی دشوارتر و مصرف سوخت را بیشتر کند. توصیه ما این است: ابتدا در همان گرید پیشنهادشده، روغن با NOACK پایین را امتحان کنید و نتیجه را با پایش ماهانه بسنجید.

کاهش سطح روغن روی گارانتی اثر دارد؟

کاهش ملایم سطح روغن بین سرویس‌ها معمولاً طبیعی است و به‌خودی‌خود موجب ابطال گارانتی نمی‌شود. آنچه مهم است استفاده از روغن با استانداردهای تاییدشده سازنده و رعایت فواصل سرویس است. هر تغییری در گرید را با مستندات دفترچه و نمایندگی هماهنگ کنید و سوابق پایش را با «کیت برچسب سرویس موتورازین» نگه دارید.

هر چند وقت یک‌بار سطح روغن را چک کنم؟

در کاربری شهری ایران، یک‌بار در ماه یا هر 1,000 تا 1,500 کیلومتر کافی است. در سفرهای طولانی، گرمای شدید یا رانندگی پرفشار، بازه را کوتاه‌تر کنید. همیشه صبح‌ها روی سطح صاف، بعد از چند دقیقه خاموشی چک کنید. اگر روند کاهش بیش از انتظار است، با کارشناسان موتورازین مشورت کنید تا گرید/برند مناسب یا بازرسی فنی پیشنهاد شود.