در صنایع دریایی، موتور قلب تپنده شناور محسوب می‌شود و سلامت آن به‌شدت به کیفیت روغن موتور بستگی دارد. روغن موتور نه تنها وظیفه روانکاری قطعات متحرک را دارد، بلکه در انتقال حرارت، کاهش اصطکاک، جلوگیری از خوردگی و پاک‌سازی آلودگی‌های داخلی نقش حیاتی ایفا می‌کند. با افزایش تقاضا و قیمت بالای روانکارهای دریایی اصل، بازار با هجوم نمونه‌های تقلبی و بی‌کیفیت مواجه شده که می‌توانند به سرعت باعث آسیب‌های جبران‌ناپذیر به موتور و سیستم پیشرانه شوند.
این مقاله، یک راهنمای جامع برای شناخت و مقابله با روغن‌های فیک است. با بهره‌گیری از تجربه متخصصان، استانداردهای فنی و نیازهای واقعی تعمیرکاران و ملوانان، قصد داریم مسیر شناسایی و خرید روغن اصل را هموار کنیم.
مشخصات ظاهری: اولین دیوار دفاعی در برابر روغن تقلبی
بررسی بسته‌بندی
بسیاری از روغن‌های تقلبی از طریق جعل ظاهری بسته‌بندی وارد بازار می‌شوند. تشخیص با دقت به موارد زیر ممکن است:
- عدم تطابق لوگو، رنگ‌بندی یا فونت لیبل با نمونه اصلی
- استفاده از قوطی‌های دست‌دوم یا درب‌هایی با خط و خش یا آثار بازشدگی
- چاپ غیرحرفه‌ای، وجود غلط املایی در لیبل
- عدم وجود شماره سریال معتبر یا QR قابل اسکن
بررسی محتوای روغن
- روغن‌های فیک اغلب رنگ غیرطبیعی دارند (خیلی روشن، تیره، کدر یا دو فاز)
- بوی روغن می‌تواند غیرطبیعی باشد (اسیدی، تند، یا بوی شیمیایی شدید)
- وجود رسوب یا کف در روغن داخل قوطی یا بلافاصله پس از استفاده
- بررسی نمونه فیزیکی با روغن اصل برند مشابه می‌تواند به تشخیص کمک کند.
مستندات فنی و تأییدیه‌های اصالت
چرا اسناد فنی مهم‌اند؟
- روغن‌های اصل دارای مدارک تاییدشده بین‌المللی هستند. عدم وجود این اسناد یا ارائه نمونه‌های جعلی یکی از مهم‌ترین نشانه‌های فیک بودن محصول است.
- تأییدیه از سازمان‌های معتبر مانند API (مؤسسه نفت آمریکا)، SAE، ACEA و ISO
- شماره بچ و تاریخ تولید قابل رهگیری
- وجود COA (Certificate of Analysis) یا آنالیز رسمی از کارخانه تولیدکننده
- لینک رهگیری سریال محصول در وب‌سایت رسمی برند
- سازندگان معتبر اغلب امکان استعلام آنلاین شماره سریال را فراهم کرده‌اند.
ترکیب شیمیایی و اثرات روغن فیک بر عملکرد موتور
ضعف در فرمولاسیون
روغن‌های تقلبی اغلب با مواد بازیافتی یا روانکارهای پایه ارزان و بدون افزودنی‌های حیاتی ساخته می‌شوند. در نتیجه، ویژگی‌هایی نظیر مقاومت در برابر اکسیداسیون، حفظ ویسکوزیته، مقاومت حرارتی، و خاصیت ضدسایش از بین می‌رود.
اثرات واقعی در سیستم موتور:
- ناتوانی در محافظت از یاتاقان‌ها، میل‌لنگ و سوپاپ‌ها
- افزایش سایش داخلی و ایجاد خراش در جداره سیلندر
- تخریب زودهنگام فیلترها و افزایش دمای موتور
- افزایش میزان دوده و لجن در موتور به‌خصوص در موتورهای دیزلی
- کاهش طول عمر مفید موتور تا نصف حالت معمول
علائم عملکردی قابل مشاهده در میدان
آنچه تجربه تعمیرکاران می‌گوید
برخی از شایع‌ترین نشانه‌هایی که در اثر استفاده از روغن تقلبی در میانه عملیات دریایی بروز می‌کنند عبارت‌اند از:
- بالا رفتن غیرعادی دمای موتور بدون بار زیاد
- روشن شدن چراغ فشار روغن یا افت فشار در گیج
- تغییر سریع رنگ و بوی روغن در dipstick
- افت محسوس قدرت موتور به‌ویژه در مانورهای سنگین
- صدای تق‌تق یا لرزش بیش از حد در کارکرد موتور
استفاده از آنالیز روغن برای تشخیص حرفه‌ای
آنالیز روغن چگونه انجام می‌شود؟
با ارسال نمونه روغن به آزمایشگاه معتبر، می‌توان اطلاعات دقیقی در مورد سلامت روغن و موتور کسب کرد. پارامترهای مهمی که در آنالیز بررسی می‌شوند:
- TBN (Total Base Number) که نشان‌دهنده ظرفیت خنثی‌سازی اسید است
- TAN (Total Acid Number) که میزان اسیدی‌شدن روغن را مشخص می‌کند
- ویسکوزیته در دماهای 40 و 100 درجه سانتی‌گراد
- وجود فلزات سایشی (آهن، کروم، آلومینیوم، مس)
- درصد آلودگی به آب یا سوخت
روغن‌های فیک معمولاً فاقد افزودنی‌های اصلی مانند ZDDP، ضد کف، و پاک‌کننده‌های پلیمری هستند که در آنالیز به‌وضوح نمایان می‌شود.
روش‌های کلاهبرداری رایج در فروش روغن تقلبی
فریب‌های رایج بازار
- استفاده از قوطی‌های برند اصل، ولی با محتوای فیک
- درج برچسب‌های تخفیف‌دار ساختگی یا ادعای نمایندگی
- فروش عمده به قیمت بسیار پایین‌تر از نرخ رسمی بازار
- قول تخفیف‌های مقطعی مانند “قیمت ویژه امروز فقط برای مشتریان خاص”
- عدم ارائه فاکتور رسمی یا ضمانت‌نامه اصالت
در برخی موارد فروشندگان از بسته‌بندی‌های جدید برندها سوءاستفاده کرده و قوطی‌هایی با طراحی شبیه به محصولات به‌روز تولید می‌کنند.
از کجا روغن موتور دریایی اصل بخریم؟
ویژگی‌های تامین‌کننده معتبر:
- امکان ارائه اسناد اصالت و کوتاژ گمرکی برای محصولات وارداتی
- سابقه و حضور مشخص در بازار تخصصی روانکارها
- در اختیار داشتن تیم مشاوران فنی آشنا با نیاز موتورهای دریایی
- دسترسی به طیف وسیعی از برندهای جهانی مانند Total، Mobil، Shell، Eni، Gulf
- تعهد به خدمات پس از فروش از جمله آنالیز روغن و پیگیری مشکلات فنی
سوالات متداول
1.آیا روغن فیک می‌تواند از نظر فیزیکی کاملاً مشابه روغن اصل باشد؟
بله. در بسیاری از موارد، ظاهر روغن تقلبی تفاوت زیادی با روغن اصل ندارد. آنالیز شیمیایی دقیق‌ترین روش تشخیص است.
2.آیا همه روغن‌های ارزان تقلبی هستند؟
خیر. برخی روغن‌های اقتصادی معتبر هم در بازار وجود دارند، اما اگر قیمت بیش از حد پایین باشد، باید به اصالت آن شک کرد.
3.آیا استفاده کوتاه‌مدت از روغن فیک مشکلی ایجاد می‌کند؟
حتی استفاده چند روزه نیز ممکن است منجر به آسیب‌های جدی شود، به‌ویژه اگر موتور تحت بار بالا یا در مسیرهای طولانی باشد.
4.چگونه از اصالت روغن خریداری‌شده مطمئن شویم؟
خرید از تامین‌کننده معتبر، بررسی اسناد، تطابق بسته‌بندی با نمونه‌های رسمی و در صورت امکان، ارسال نمونه برای آنالیز بهترین روش‌ها هستند.
نتیجه‌گیری
روغن موتور دریایی تقلبی یک تهدید پنهان اما جدی برای عملکرد و عمر مفید موتورهای شناور است. شناخت علائم هشدار، بررسی ظاهری و فنی روغن، استفاده از آنالیز آزمایشگاهی، و دقت در انتخاب تامین‌کننده اصلی‌ترین راهکارهای مقابله با این چالش هستند.
مشتریانی که در حوزه حمل‌ونقل دریایی، تعمیرات یا اتوسرویس‌ها فعالیت می‌کنند، باید به‌جای تکیه بر قیمت پایین، به کیفیت، تاییدیه‌ها و پشتیبانی خدمات توجه ویژه داشته باشند. همکاری با مراکز معتبری مانند موتور آرا رازین می‌تواند امنیت روانکاری و پایداری عملکرد موتور را تضمین کند.
شرکت موتور آرا رازین با سال‌ها تجربه در واردات، مشاوره و توزیع تخصصی روانکارهای دریایی، صنعتی و خودرویی، یکی از شرکت‌های پیشرو در ایران به شمار می‌رود. این مجموعه با تکیه بر دانش فنی مهندسان داخلی، ارتباط رسمی با برندهای معتبر جهانی و شناخت دقیق از نیازهای بازار دریایی، راه‌حل‌هایی جامع برای تعمیرکاران، ناوبران، مدیران فنی و شرکت‌های حمل‌ونقل فراهم می‌آورد.
بدون نظر