روغن کمپرسور Food Grade در داروسازی کرمان؛ عملکرد استریل

مقدمه: جایی که هوای فشرده، بخشی از داروست

در قلب کارخانه‌ای داروسازی در شمال کرمان، کمپرسورهای هوای فشرده شبانه‌روز در حال کارند.هوایی که از آن‌ها خارج می‌شود، نه فقط برای تمیز کردن تجهیزات یا باز کردن شیرهاست، بلکه مستقیماً در فرآیند ساخت دارو نقش دارد  از خشک‌کردن قرص گرفته تا پر کردن آمپول‌ها.در چنین محیطی، اگر حتی یک قطره روغن آلوده وارد سیستم شود، کل سری تولید دارویی باید نابود شود.اینجاست که روغن کمپرسور Food Grade (گرید H1) معنا پیدا می‌کند: روانکاری که باید دقیق، ایمن، مقاوم در دما و  از همه مهم‌تر  استریل‌پذیر باشد.

کمپرسور و داروسازی؛ رابطه‌ای فراتر از مکانیک

در کارخانه‌های دارویی، کمپرسورهای هوا در سه نقش کلیدی ظاهر می‌شوند:

تولید هوای فشرده برای نازل‌های بسته‌بندی،

انتقال مواد پودری از سیلوها،

و کنترل ابزار دقیق (Instrumentation) در خطوط پرکن استریل.

هوای فشرده‌ی این سیستم‌ها باید Class 0 ISO 8573-1 باشد — یعنی کمترین میزان مجاز روغن، رطوبت و ذرات.این سطح تنها با استفاده از روغن‌های کاملاً پاک و بدون ترکیبات آلی فرار به دست می‌آید.

اقلیم کرمان و چالش پایداری حرارتی

کرمان، با دمای تابستانی گاه بالای ۴۰°C و رطوبت پایین، محیطی خشن برای سیستم‌های کمپرسور است.گرمای بالا موجب اکسید شدن سریع روغن و تشکیل لجن (Varnish) در مسیر تخلیه می‌شود.
روغن‌های معمولی در چنین شرایطی تنها چندصد ساعت دوام می‌آورند.روغن‌های Food Grade PAO (Poly Alpha Olefin) با شاخص گرانروی بالا (VI>130) و افزودنی‌های آنتی‌اکسیدانت نسل سوم، پایداری بیش از ۴۰۰۰ ساعت کارکرد پیوسته در دمای ۹۰°C را ارائه می‌دهند.در یکی از واحدهای داروسازی کرمان، استفاده از این نوع روغن باعث افزایش عمر فیلترهای هوا از ۱۲۰۰ به ۲۸۰۰ ساعت شد.

ترکیب شیمیایی روغن کمپرسور H1

روغن‌های کمپرسور H1 بر پایه ترکیبات بی‌اثر و کاملاً تصفیه‌شده ساخته می‌شوند:

• پایه روغنی: PAO یا استر مصنوعی (Ester Synthetic) با پایداری اکسیداتیو بالا.
• افزودنی‌ها: آنتی‌اکسیدانت‌های بدون خاکستر، ضد‌سایش زینک-فری (Zinc-Free AW)، ضد‌کف و ضد‌خوردگی.
• ویژگی ویژه: فاقد فسفر، گوگرد، نیتروژن و ترکیبات معطر.

این فرمول باعث می‌شود روغن حتی در تماس جزئی با هوای فرآیندی، هیچ بویی یا اثری روی مواد دارویی باقی نگذارد.

رفتار دینامیکی در کمپرسورهای اسکرو و پیستونی

در داروسازی‌ها معمولاً از کمپرسورهای اسکرو روغن‌پاش (Oil-Injected Screw Compressors) استفاده می‌شود.
روغن در این سیستم، سه وظیفه‌ی هم‌زمان دارد:

1. خنک‌کاری،
2. آب‌بندی میان روتورها،
3. و روانکاری بلبرینگ‌ها.

اگر روغن فاقد ویسکوزیته کافی باشد، نشت هوا از روتورها رخ می‌دهد و راندمان فشرده‌سازی افت می‌کند.در مقابل، اگر خیلی غلیظ باشد، مصرف انرژی تا ۸٪ افزایش می‌یابد.در اقلیم کرمان، بهترین انتخاب معمولاً ISO VG 46 Food Grade PAO است؛ تعادلی بین روانی، پایداری و مصرف انرژی.

مسیر آلودگی و خطرات احتمالی

در خطوط داروسازی، هوای فشرده مستقیماً وارد محفظه‌های بسته می‌شود.بنابراین، کوچک‌ترین ذره روغن یا بخار آلی در آن، می‌تواند اثر دارویی را تغییر دهد یا موجب آلودگی متقاطع شود.
رایج‌ترین منابع آلودگی روغن در کمپرسورهای دارویی عبارت‌اند از:

1. تخریب حرارتی روغن در دمای بالا،
2. نشتی در سیستم جداسازی روغن (Oil Separator Failure)،
3. استفاده از روغن‌های غیر H1،
4. یا نگهداری نامناسب فیلترها.

روغن H1 با خاصیت Low Vapor Pressure و تبخیرپذیری کنترل‌شده، مانع انتقال بخار روغن به خط هوای فشرده می‌شود.

فرآیند استریلیزاسیون و روغن سازگار با بخار

در خطوط داروسازی، تجهیزات به‌صورت دوره‌ای با بخار ۱۲۱°C ضدعفونی (Sterilize) می‌شوند.روغن کمپرسور باید در برابر این بخار، مقاومت شیمیایی و فیزیکی داشته باشد.اگر در تماس با بخار تجزیه شود، ذرات چسبناک روی جداره روتورها تشکیل می‌دهد.روغن‌های H1 با ساختار استری پایدار، نه‌تنها تجزیه نمی‌شوند بلکه رطوبت را دفع می‌کنند.آزمایش‌های دوام ۴۸ ساعته در بخار نشان داده‌اند که روغن‌های مخصوص داروسازی موتورآرا رازین حتی پس از ۵ چرخه CIP، تغییر ویسکوزیته کمتر از ۵٪ دارند.

سیستم فیلتراسیون و اهمیت فیلتر روغن

در کمپرسورهای اسکرو، سیستم فیلتراسیون شامل سه مرحله است:

• فیلتر ورودی هوا (HEPA)،
• فیلتر روغن داخلی،
• و سپراتور روغن در خروجی.

روغن باید با مواد فیلتر سازگار باشد. افزودنی‌های سیلیکونی یا زینک‌دار باعث انبساط فیلتر و کاهش راندمان جداسازی می‌شوند.به همین دلیل، روغن‌های Food Grade H1 همواره Silicone-Free و Ashless هستند.

جدول مشخصات فنی روغن H1 مخصوص داروسازی

عملکرد واقعی در داروسازی کرمان

در سال ۱۴۰۴، شرکت موتورآرا رازین پروژه‌ای در کارخانه داروسازی کرمان اجرا کرد.سه کمپرسور اسکرو ۷۵ کیلوواتی پس از ۱۲۰ روز کار بدون توقف، مورد بررسی قرار گرفتند.
نتایج:

• کاهش دمای روغن تا ۸°C نسبت به روغن قبلی،
• عدم تشکیل لاک در مسیر روغن،
• و بدون نیاز به تعویض فیلتر تا پایان دوره آزمایش.

تحلیل آزمایشگاهی نشان داد که عدد اسیدی (TAN) پس از ۱۰۰۰ ساعت تنها ۰.۱۲ افزایش داشته — معیاری از پایداری عالی در شرایط سخت اقلیمی.

الزامات GMP و کنترل کیفی روغن

در داروسازی، هر روانکار باید تحت الزامات GMP (Good Manufacturing Practice) بررسی شود.
این یعنی:

1. منبع تولید و ترکیب روغن مشخص باشد،
2. مستندات فنی و SDS در دسترس باشد،
3. و هر بار شارژ روغن با شماره بچ ثبت شود.

روغن‌های دارای گواهی NSF H1 موتورآرا رازین با مستندات QC و شماره ردیابی بچ ارائه می‌شوند تا الزامات GMP را به‌طور کامل پوشش دهند.

تأثیر روغن بر مصرف انرژی و صدای کمپرسور

یکی از شاخص‌ترین اثرات روغن‌های H1 جدید، کاهش اصطکاک مکانیکی و در نتیجه کاهش نویز است.در پروژه‌ی کرمان، صدای کمپرسور پس از ۴۸ ساعت کار با روغن جدید، از ۸۱ دسی‌بل به ۷۴ دسی‌بل کاهش یافت.همچنین مصرف برق موتورهای اسکرو تا ۴.۵٪ کمتر شد — صرفه‌جویی ملموس در مقیاس تولید صنعتی.

چالش‌های نگهداری در اقلیم خشک

هوای خشک کرمان، باعث افزایش احتمال الکتریسیته ساکن در خطوط انتقال هوا می‌شود.اگر روغن دارای افزودنی ضدالکتریسیته نباشد، تخلیه‌های جزئی الکتریکی ممکن است باعث اکسید شدن زودهنگام شود.روغن‌های H1 با ترکیب Anti-Static Agents این مشکل را برطرف کرده‌اند و پایداری الکتریکی سیستم را تضمین می‌کنند.

آینده روانکارهای استریل؛ هوش مصنوعی در پایش سلامت روغن

در داروسازی مدرن، روغن به‌صورت مداوم پایش می‌شود. حسگرهای نصب‌شده روی کمپرسور، داده‌های دما، فشار، و کیفیت روغن را به سامانه تحلیلی موتورآرا رازین ارسال می‌کنند.الگوریتم‌های یادگیری ماشین با تحلیل روند تغییر ویسکوزیته و رسانایی الکتریکی، زمان بهینه تعویض روغن را پیش‌بینی می‌کنند.در نسخه آزمایشی این سیستم، میزان خرابی کمپرسورها در کارخانه‌های کرمان تا ۵۵٪ کاهش یافته است.

 ولیدیشن و مستندسازی روغن H1 در فرآیندهای داروسازی کرمان

در کارخانه‌های دارویی، هر جزء مورد استفاده  حتی اگر تماس مستقیمی با دارو نداشته باشد — باید فرایند اعتبارسنجی (Validation) را طی کند.
روغن کمپرسور H1 نیز از این قاعده مستثنا نیست. هر روغن قبل از ورود به چرخه تولید باید از سه مرحله عبور کند:

1. DQ (Design Qualification): بررسی فنی سازگاری روغن با تجهیزات کمپرسور، نوع فیلتر، و فشار سیستم.
2. IQ (Installation Qualification): ثبت دقیق مقدار، محل تزریق، دمای اولیه و رفتار حرارتی در شروع کار.
3. OQ (Operational Qualification): کنترل کارکرد روغن در شرایط واقعی تولید و مقایسه با مقادیر مرجع.

در واحدهای داروسازی کرمان، نتایج OQ روغن‌های H1 موتورآرا رازین نشان داد که در بازه‌ی ۶۰۰ ساعت نخست، تغییری کمتر از ۳٪ در ویسکوزیته و صفر درصد افزایش ذرات فلزی در آنالیز ICP ثبت شده است.

پس از تأیید این داده‌ها، اطلاعات روغن در دفترچه ولیدیشن کارخانه به‌عنوان مرجع رسمی ثبت می‌شود — شامل شماره بچ تولید، گواهی آنالیز (COA) و گزارش تست‌های میدانی.این سطح از مستندسازی باعث می‌شود در ممیزی‌های بین‌المللی مانند GMP اروپا یا FDA آمریکا، کارخانه بدون ریسک عدم انطباق عمل کند.همچنین موتورآرا رازین سامانه‌ی دیجیتال رهگیری روغن (LubriTrace) را طراحی کرده است که اطلاعات هر بچ روغن را از تولید تا مصرف ثبت می‌کند؛ ویژگی‌ای که اکنون در داروسازی‌های بزرگ کرمان و اصفهان در حال پیاده‌سازی است.

سؤالات متداول

۱. آیا روغن کمپرسور H1 برای همه کمپرسورهای دارویی قابل استفاده است؟

بله، ولی باید بر اساس نوع کمپرسور (اسکرو یا پیستونی) گرید ویسکوزیته انتخاب شود.

۲. آیا روغن H1 نیاز به فیلتر خاصی دارد؟

فیلتر باید از نوع Glass Fiber بدون سیلیکون باشد تا افزودنی‌های روغن را جذب نکند.

۳. آیا روغن‌های Food Grade با هوای فرآیندی تماس مستقیم دارند؟

در حالت نرمال خیر، اما در سیستم‌های روغن‌پاش، احتمال تماس جزئی وجود دارد.

۴. هر چند وقت یک بار باید روغن H1 تعویض شود؟

بسته به شرایط، هر ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ ساعت یا پس از تغییر محسوس در رنگ و ویسکوزیته.

جمع‌بندی

در صنعت داروسازی کرمان، روغن کمپرسور Food Grade H1 نه‌فقط عامل روانکاری، بلکه ستون ایمنی و اعتماد تولید است.در محیطی که دما، بخار و فشار دائماً در تغییرند، فقط روغنی پایدار و استریل می‌تواند تعادل میان مهندسی و بهداشت را حفظ کند.شرکت موتورآرا رازین با ارائه‌ی روانکارهای Food Grade دارای گواهی NSF H1، خدمات تحلیل آزمایشگاهی، پایش هوشمند روغن و آموزش فنی پرسنل دارویی، راهکاری کامل برای نگهداری پاک و ایمن فراهم کرده است.برای مشاوره تخصصی در انتخاب روغن مناسب کمپرسورهای داروسازی خود، همین امروز با کارشناسان فنی موتورآرا رازین تماس بگیرید.