مقدمه: صنعت چاپ تبریز و ضرورت پایداری سیستمهای هیدرولیک
شهر تبریز بهعنوان یکی از قطبهای مهم چاپ و بستهبندی کشور، میزبان دهها کارخانه چاپ افست، فلکسو و رول است که بخش عمده تولیدات بستهبندی مواد غذایی، دارویی و صنعتی شمالغرب ایران را بر عهده دارند.ماشینهای چاپ و بستهبندی این مجموعهها، برای عملکرد دقیق و یکنواخت، وابسته به سیستمهای هیدرولیکی هستند که وظیفه کنترل فشار، حرکت سیلندرها و تنظیم سرعت در خطوط اتوماتیک را دارند.اما در محیطهای کاری با نوسان دمایی، ذرات رنگ و گردوغبار کاغذ، پایداری روغن هیدرولیک بهطور مستقیم بر دقت چاپ و کیفیت بستهبندی تأثیر میگذارد. انتخاب روغن مناسب، کلید حفظ پایداری سیستم، کاهش لرزش، و جلوگیری از توقف تولید است.
ساختار سیستم هیدرولیک در ماشینهای چاپ
سیستم هیدرولیک در ماشین چاپ شامل اجزای اصلی زیر است:
- پمپ هیدرولیک: ایجاد فشار لازم برای حرکت سیلندرها و غلطکها
- شیرهای کنترل جهت و فشار: تنظیم جریان روغن برای حرکات دقیق
- سیلندرهای هیدرولیک: تبدیل فشار به حرکت خطی یا چرخشی
- فیلترها و خنککنندهها: تصفیه روغن از ذرات رنگ و جلوگیری از افزایش دما
روغن در این سیستم مانند خون در بدن عمل میکند؛ هرگونه تغییر در ویسکوزیته یا آلودگی، دقت و هماهنگی اجزای ماشین چاپ را مختل میکند.
ویژگیهای فنی روغن هیدرولیک برای ماشینهای چاپ
در صنعت چاپ، روغن هیدرولیک باید دارای پایداری شیمیایی، ویسکوزیته یکنواخت و رفتار تمیزکاری بالا باشد. ویژگیهای کلیدی:
| ویژگی | مقدار یا محدوده مطلوب | توضیح | 
| ویسکوزیته در 40°C | 32–68 cSt | روانی در دمای محیط تبریز | 
| شاخص گرانروی (VI) | >100 | ثبات عملکرد در سرما و گرما | 
| نقطه اشتعال | >200°C | ایمنی در خطوط چاپ | 
| پایداری اکسیداتیو | بالا | جلوگیری از لجن در سیستم | 
| فیلترپذیری | عالی | حذف ذرات رنگ و کاغذ | 
| خاصیت ضدکف | ضروری | جلوگیری از لرزش و افت فشار | 
| ضدخوردگی و ضدزنگ | باید داشته باشد | حفاظت از شیرها و سیلندرها | 
روغنهای گروه II و III با افزودنیهای ضدسایش (ZDDP) بهترین عملکرد را در خطوط چاپ اتوماتیک دارند.
رفتار ویسکوزیته در اقلیم سرد تبریز
تبریز دارای زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل است. در دمای پایین، روغنهای معمولی غلیظ میشوند و جریان در سیستم کند میشود.برای حفظ عملکرد یکنواخت ماشین چاپ، باید از روغنهایی با شاخص گرانروی بالا (VI بیش از ۱۲۰) و نقطه ریزش کمتر از -۲۰°C استفاده شود.در کارخانههای بستهبندی تبریز، جایگزینی روغنهای معمولی ISO VG 68 با روغنهای HVLP 46 موجب کاهش ۲۵٪ در افت فشار در هوای سرد شده است.
اهمیت پاکیزگی روغن در خطوط چاپ
در ماشینهای چاپ افست، ذرات رنگ، گرد کاغذ و الیاف ریز در هوا پخش میشوند. اگر روغن هیدرولیک خاصیت Detergency و Dispersancy نداشته باشد، این ذرات در مخزن روغن تهنشین شده و باعث گرفتگی شیرها و شیرکنترلها میشوند.روغنهای با افزودنی پاککننده (Detergent Additives) توانایی معلق نگه داشتن ذرات را دارند تا در فیلتر حذف شوند.در غیر این صورت، فشار سیستم نوسان پیدا میکند و دقت رنگ چاپ کاهش مییابد.
اثر کیفیت روغن بر دقت چاپ و بستهبندی
در ماشینهای چاپ رول و فلکسو، تغییر جزئی در فشار هیدرولیک میتواند ضخامت لایه رنگ را تغییر دهد. روغنهای بیکیفیت یا آلوده باعث:
- نوسان فشار سیلندر،
- تغییر سرعت چرخش رول،
- و در نتیجه اختلاف رنگ (Color Deviation) در چاپ میشوند.
در خطوط بستهبندی اتوماتیک، افت فشار روغن میتواند منجر به توقف دستگاه و از کار افتادن واحد وکیوم شود.بنابراین پایداری ویسکوزیته و فیلترپذیری بالا، مستقیماً با کیفیت نهایی چاپ مرتبط است.
استانداردهای بینالمللی روغن هیدرولیک
روغنهای مورد استفاده در ماشینهای چاپ باید مطابق با استانداردهای زیر باشند:
- ISO 11158 (HVLP): استاندارد جهانی روغنهای ضدسایش با شاخص گرانروی بالا.
- DIN 51524 Part 3: الزامات فنی روغنهای مقاوم در برابر اکسیداسیون.
- ASTM D6158: الزامات تمیزی و عملکرد فیلترپذیری.
- Cincinnati Milacron P-68/P-69: گواهی عملکرد صنعتی در سیستمهای دقیق.
روغنهای دارای این تأییدیهها در ماشینهای چاپ Heidelberg و Komori بیشترین سازگاری را دارند.
جدول مقایسه برندها و محصولات برتر
| برند | نوع روغن | گرید | پایه | ویژگی خاص | کشور تولید | 
| Mobil DTE 25 Ultra | HVLP | ISO VG 46 | Group II | مقاومت عالی در برابر اکسیداسیون | آمریکا | 
| Shell Tellus S2 VX | HVLP | ISO VG 32 | Group II | ضدکف و پایدار در دما | هلند | 
| Fuchs Renolin B 46 HVI | HVLP | 46 | Group III | سازگار با فیلتر دقیق | آلمان | 
| Behran Hydraulic HV 46 | HVLP | 46 | Group II+ | تولید ایران، ضدسایش قوی | ایران | 
| Total Azolla ZS 46 | HL | 46 | Mineral | پایداری حرارتی بالا | فرانسه | 
تحلیل عملکرد حرارتی در ماشین چاپ
روغن هیدرولیک در حین کار دمایی بین ۴۰ تا ۶۰ درجه پیدا میکند. اگر روغن پایداری حرارتی نداشته باشد، تشکیل لاک و لجن در مسیر شیرها اجتنابناپذیر است.با تحلیل حرارتی نشان داده شده است که روغنهای HVLP با افزودنی آنتیاکسیدانت، در دمای ۸۰°C فقط ۲٪ افزایش ویسکوزیته دارند، درحالیکه روغنهای معمولی تا ۱۵٪ غلیظتر میشوند.در ماشینهای چاپ تبریز، استفاده از روغن HVLP 46 موجب کاهش توقفهای ناشی از داغی پمپ تا ۵۰٪ شده است.
کنترل آلودگی و فیلتراسیون
در صنعت چاپ، تمیزی روغن اهمیت حیاتی دارد. طبق استاندارد ISO 4406:1999، میزان مجاز ذرات باید کمتر از 19/17/14 باشد.سیستم فیلتراسیون باید دوبل (Double Filter) و با فیلترهای ۵ میکرونی باشد.روغن آلوده، شایعترین علت گیر کردن سوپاپهای تنظیم فشار در خطوط چاپ تبریز گزارش شده است.
نکات انتخاب روغن برای خطوط بستهبندی
در خطوط بستهبندی مواد غذایی و دارویی، روغن هیدرولیک باید علاوه بر خواص مکانیکی، ایمنی بهداشتی و بدون بوی صنعتی داشته باشد.
روغنهای Food Grade H1 یا معادل آن برای خطوطی که تماس غیرمستقیم با مواد غذایی دارند، الزامی است.
ویژگیهای مورد نیاز:
- فاقد ترکیبات آروماتیک و فلزات سنگین،
- بیبو و بیرنگ،
- دارای گواهی NSF H1 یا ISO 21469.
بررسی مشکلات رایج در سیستم هیدرولیک چاپ
- افزایش دمای سیستم: بهدلیل کاهش کیفیت روغن و اکسیداسیون.
- نوسان فشار: ناشی از کفکردن روغن یا گرفتگی فیلتر.
- حرکت نامنظم سیلندرها: بر اثر آلودگی ذرات رنگ.
- نشتی در شیلنگها: بهدلیل افزایش ویسکوزیته یا خرابی آببند.
با اجرای برنامه PM (نگهداری پیشگیرانه) و تعویض دورهای روغن هر ۴۰۰۰ ساعت، این مشکلات بهطور چشمگیری کاهش مییابد.
تحلیل اقلیمی: تبریز و تأثیر دما بر روغن
اقلیم سرد تبریز سبب میشود در ماههای زمستان، دمای محیط کارخانهها تا ۵°C برسد. در این حالت، روغن با ویسکوزیته بالا جریان ضعیفی دارد.بنابراین استفاده از روغنهای HVLP با شاخص گرانروی بالا و افزودنی Pour Point Depressant ضروری است.همچنین سیستم باید مجهز به Pre-Heater (گرمکن روغن) باشد تا در شروع کار دمای روغن به محدوده عملیاتی برسد.
روش نمونهگیری و آنالیز روغن
برای پایش وضعیت روغن در خطوط چاپ، نمونهگیری هر ۳ ماه از مخزن اصلی انجام میشود. پارامترهای قابل اندازهگیری عبارتاند از:
- ویسکوزیته و عدد اسیدی (TAN)،
- فلزات فرسایشی (Fe, Cu, Zn) با طیفسنج ICP،
- محتوای آب (Karl Fischer)،
- آزمون کفزایی و آلودگی ذرات.
در پروژههای انجامشده توسط موتورآرا رازین در تبریز، پایش روغنها موجب کاهش ۴۵٪ خرابی پمپها در کارخانههای چاپ بستهبندی شده است.
فناوریهای نوین در روغنهای هیدرولیک
- روغنهای سنتتیک با افزودنی نانو: بهبود پایداری فیلم روانکار و کاهش سایش تا ۳۰٪.
- فرمولاسیون ضداکسیداسیون نسل سوم (Ashless): بدون خاکستر، مناسب سیستمهای دقیق.
- روغنهای زیستتخریبپذیر (Bio-Hydraulic): برای خطوط بستهبندی مواد غذایی.
موتورآرا رازین در همکاری با تولیدکنندگان داخلی، در حال توسعهی روغنهای HVLP-Bio بر پایه استرهای گیاهی برای خطوط چاپ و بستهبندی است.
سؤالات متداول
۱. آیا روغنهای صنعتی معمولی قابل استفاده در ماشین چاپ هستند؟
خیر، چون فاقد افزودنی ضدکف و تمیزکنندهاند و باعث نوسان فشار میشوند.
۲. چند وقت یکبار باید روغن تعویض شود؟
در شرایط کار مداوم، هر ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ ساعت کارکرد.
۳. آیا روغن Food Grade برای همه خطوط لازم است؟
فقط برای خطوطی که تماس غیرمستقیم با مواد خوراکی دارند.
۴. دمای کاری مناسب روغن هیدرولیک چقدر است؟
بین ۴۰ تا ۶۰ درجه سانتیگراد برای بهترین کارایی.
آموزش و نگهداری پرسنل
در خطوط چاپ اتوماتیک، نقش اپراتور در کنترل فشار و سطح روغن بسیار حیاتی است. آموزش نیروها برای بررسی رنگ، بوی روغن، و زمان نمونهگیری، از خرابیهای ناگهانی جلوگیری میکند.برگزاری دورههای آموزشی توسط موتورآرا رازین برای اپراتورهای چاپ تبریز باعث کاهش ۵۰٪ خطاهای نگهداری در یک سال گذشته شده است.
جمعبندی
در صنعت چاپ و بستهبندی تبریز، روغن هیدرولیک با پایداری بالا نهتنها یک روانکار، بلکه عنصر کلیدی در تضمین دقت رنگ، سرعت تولید و سلامت سیستم است.انتخاب روغن مناسب با شاخص گرانروی بالا، مقاومت در برابر اکسیداسیون و ویژگی ضدکف، موجب افزایش راندمان انرژی و کاهش توقفهای ناگهانی در خطوط بستهبندی میشود.شرکت موتورآرا رازین با ارائهی مجموعهای از روغنهای هیدرولیک تخصصی HVLP، خدمات آنالیز روغن، آموزش فنی و مشاوره انتخاب محصول، شریک صنعتی کارخانههای چاپ و بستهبندی شمالغرب کشور است.برای دریافت مشاوره تخصصی و سفارش روغن متناسب با ماشین چاپ خود، همین امروز با کارشناسان فنی موتورآرا رازین تماس بگیرید.

 
								
بدون نظر