صنایع فرش و ریسندگی در هریس از جمله مهم‌ترین بخش‌های تولیدی شمال‌غرب کشور هستند که در دهه اخیر، رشد چشمگیری در زمینه مکانیزاسیون و استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته داشته‌اند. در این صنایع، عملکرد روان و بدون وقفه تجهیزات، به کیفیت و پایداری روغن صنعتی وابسته است. از دستگاه‌های ریسندگی و بافندگی گرفته تا پرس‌های صنعتی و تجهیزات برش، همه به روغنی نیاز دارند که تمیز، مقاوم به اکسیداسیون و سازگار با مواد نساجی باشد.
با توجه به رطوبت نسبی منطقه و فعالیت طولانی‌مدت ماشین‌آلات در خطوط تولید، انتخاب روغنی که در برابر حرارت، فشار و آلودگی پایداری بالایی داشته باشد، به یک ضرورت فنی و اقتصادی تبدیل شده است.
در سال ۲۰۲۵، افزایش قیمت انرژی و حساسیت بیشتر صنایع نسبت به بهره‌وری، باعث شده است کارگاه‌ها و کارخانه‌های فرش و ریسندگی در هریس به دنبال تأمین روغن صنعتی استاندارد از مراکز معتبر مانند موتورازین باشند. در ادامه، جزئیات فنی، اقلیمی و بازار این حوزه به‌صورت تحلیلی بررسی می‌شود.
ویژگی‌های فنی روغن صنعتی برای صنایع نساجی و پرس‌ها
در صنایع فرش و ریسندگی هریس، عملکرد روان، تمیزی تجهیزات و ثبات دمایی از مهم‌ترین عوامل کیفیت تولید محسوب می‌شود. روغن صنعتی در این صنایع نه‌تنها برای روانکاری قطعات مکانیکی کاربرد دارد، بلکه نقش محافظت، خنک‌کنندگی و جلوگیری از آلودگی الیاف را نیز ایفا می‌کند.
۱. تمیزی و شفافیت روغن
روغن مورد استفاده در ماشین‌های ریسندگی و بافندگی باید شفاف، بی‌رنگ و بدون بو باشد تا در صورت تماس با نخ یا پارچه، اثری از چربی یا تغییر رنگ ایجاد نکند. روغن‌های نساجی با پایه Mineral Refined یا Synthetic Light Oil گزینه‌ای ایده‌آل برای این خطوط تولید هستند.
۲. خاصیت ضد‌اکسیداسیون و ضد‌کف
در دستگاه‌های با سرعت بالا، تماس مداوم روغن با هوا موجب اکسید شدن آن می‌شود. روغن‌های حاوی افزودنی‌های Antioxidant و Antifoam از تشکیل لجن و حباب‌های هوا در سیستم جلوگیری کرده و پایداری طولانی‌مدت ایجاد می‌کنند.
۳. ویسکوزیته و پایداری حرارتی
در سیستم‌های ریسندگی و دستگاه‌های پرس صنعتی، حرارت مداوم تولید می‌شود. روغن‌های با ویسکوزیته متوسط (ISO VG 32، 46 یا 68) و شاخص ویسکوزیته بالا (VI>130) باعث حفظ چسبندگی و جلوگیری از تبخیر در دمای بالا می‌شوند.
۴. ضد‌سایش و ضد‌زنگ
در پرس‌های صنعتی که تحت فشار بالا کار می‌کنند، استفاده از روغن‌های دارای افزودنی EP (Extreme Pressure) و Anti-Wear (AW) ضروری است. این افزودنی‌ها با ایجاد لایه محافظ روی سطوح فلزی، مانع تماس مستقیم قطعات و فرسایش زودرس می‌شوند.
۵. سازگاری با منسوجات
در خطوط نساجی، روغن باید به‌گونه‌ای طراحی شود که با الیاف طبیعی و مصنوعی سازگار باشد و در فرآیند شست‌وشوی نهایی به‌راحتی از پارچه جدا شود. روغن‌های قابل شست‌وشو (Washable Type) این ویژگی را دارند.
در نتیجه، روغن صنعتی مناسب صنایع فرش و ریسندگی در هریس باید مجموعه‌ای از ویژگی‌های پاکیزگی، پایداری حرارتی، ضد‌اکسیداسیون و ضد‌سایش را هم‌زمان دارا باشد تا ضمن حفظ کیفیت محصول نهایی، هزینه تعمیر و توقف خط تولید را به حداقل برساند.
تأثیر شرایط اقلیمی و کاری هریس بر عملکرد روغن صنعتی
شهر هریس با اقلیم نیمه‌سرد و زمستان‌های طولانی، یکی از مناطق صنعتی فعال آذربایجان شرقی است که کارخانه‌ها و کارگاه‌های ریسندگی، بافندگی و پرس فلزی در آن فعالیت گسترده‌ای دارند. این شرایط اقلیمی خاص، به همراه محیط کاری مداوم و پر‌حرارت ماشین‌آلات، بر عملکرد و طول عمر روغن صنعتی تأثیر قابل‌توجهی می‌گذارد.
۱. تغییرات دمایی و پایداری روغن
اختلاف دمای روز و شب در هریس، که در برخی فصول به بیش از ۲۰ درجه می‌رسد، می‌تواند بر ویسکوزیته روغن تأثیر بگذارد. استفاده از روغن‌هایی با شاخص ویسکوزیته بالا (VI) کمک می‌کند تا در سرما غلیظ نشوند و در گرما خاصیت روان‌کنندگی خود را از دست ندهند. این موضوع برای تجهیزات ریسندگی که به روانی دقیق نیاز دارند، حیاتی است.
۲. رطوبت محیطی و آلودگی
رطوبت نسبی بالا در برخی ماه‌ها می‌تواند منجر به تراکم بخار آب در سیستم‌های باز شود. اگر روغن فاقد خاصیت Demulsibility (جداسازی آب) باشد، به‌سرعت دچار امولسیون و کاهش خاصیت روانکاری می‌شود. انتخاب روغن‌های ضد‌رطوبت و دارای افزودنی ضد‌زنگ در این شرایط ضروری است.
۳. فشار و کارکرد مداوم دستگاه‌ها
در خطوط تولید فرش و ریسندگی، دستگاه‌ها معمولاً در چند شیفت و به‌صورت ۲۴ ساعته کار می‌کنند. این فشار کاری، خطر اکسیداسیون و سایش را افزایش می‌دهد. روغن‌های صنعتی با افزودنی‌های ضد‌سایش (AW) و پایداری حرارتی بالا، دوام و سلامت تجهیزات را تضمین می‌کنند.
۴. گردوغبار و ذرات الیاف
در محیط‌های نساجی، ذرات نخ و الیاف در هوا معلق‌اند. روغن‌های با خاصیت Detergent–Dispersant می‌توانند این ذرات را در خود معلق نگه دارند و مانع از ته‌نشینی آنها در بخش‌های حساس شوند.
در مجموع، انتخاب روغن صنعتی متناسب با اقلیم هریس باید بر اساس پایداری در برابر دما، رطوبت، فشار و آلودگی‌های الیافی انجام شود تا عملکرد تجهیزات پایدار بماند.
بازار و روند تأمین روغن صنعتی در سال ۲۰۲۵
در سال ۲۰۲۵، بازار روغن صنعتی ایران تحت تأثیر دو عامل کلیدی قرار گرفته است: تغییرات جهانی در قیمت پایه روغن (Base Oil) و رشد صنایع داخلی در حوزه نساجی، فرش و تجهیزات فلزی. در این میان، شهر هریس به‌دلیل حضور کارگاه‌های ریسندگی، کارخانه‌های فرش ماشینی و واحدهای پرس‌کاری فلزی، سهم قابل‌توجهی از مصرف روغن صنعتی شمال‌غرب کشور را به خود اختصاص داده است.
طبق بررسی‌های میدانی، مصرف روغن‌های صنعتی در بخش نساجی و پرس در آذربایجان شرقی طی سال ۲۰۲۵ حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد رشد داشته است. این افزایش تقاضا به‌ویژه در روغن‌های سبک شفاف و روغن‌های هیدرولیک مقاوم به فشار مشهود است.
با این حال، یکی از چالش‌های اصلی بازار همچنان تفاوت کیفیت و نبود نظارت کافی بر توزیع‌کنندگان محلی است. برخی واحدها به‌دلیل هزینه کمتر، از روغن‌های غیر‌استاندارد استفاده می‌کنند که باعث کاهش عمر تجهیزات و آلودگی محصول می‌شود.
در این میان، نقش مراکز معتبر پخش عمده و تأمین روغن صنعتی بیش از پیش پررنگ شده است. مجموعه‌هایی مانند موتورازین با تأمین مستقیم از تولیدکنندگان معتبر داخلی و بین‌المللی، عرضه روغن‌های دارای گواهی کیفیت و ارائه مشاوره فنی، توانسته‌اند نیاز کارگاه‌های فعال در هریس را به‌صورت مستمر تأمین کنند.
در سطح جهانی نیز تولیدکنندگان به سمت روغن‌های زیست‌پذیر (Biodegradable) و با افزودنی‌های کم‌خطر حرکت کرده‌اند تا آلودگی زیست‌محیطی کاهش یابد. این روند در ایران و به‌ویژه در صنایع فرش و ریسندگی که تمیزی محیط کار اهمیت بالایی دارد، در حال گسترش است.
بنابراین، بازار روغن صنعتی در هریس در سال ۲۰۲۵ با ترکیبی از رشد تقاضا، نیاز به کنترل کیفیت و گرایش به محصولات پایدار و پاک‌تر روبه‌روست؛ روندی که نیازمند تأمین دقیق و حرفه‌ای از سوی مراکز تخصصی مانند موتورازین است.
جدول انتخاب روغن صنعتی مناسب برای صنایع فرش و ریسندگی
این جدول، مشخصات فنی روغن‌های صنعتی مناسب برای خطوط ریسندگی، بافندگی و پرس‌های هیدرولیک را نشان می‌دهد تا مدیران کارگاه‌ها بتوانند انتخابی هدفمند و اقتصادی داشته باشند.
| نوع کاربرد | ویژگی فنی کلیدی | نوع روغن پیشنهادی | توضیح کوتاه |
| ماشین‌های ریسندگی | شفاف، بدون بو، ضد‌اکسیداسیون | روغن نساجی سبک ISO VG 22 | جلوگیری از لکه روی الیاف |
| دستگاه‌های بافندگی | ضد‌کف و پایدار در دمای بالا | روغن نساجی ISO VG 32 | روانی بالا و کاهش حرارت |
| سیستم‌های پرس فلزی | مقاوم در برابر فشار و سایش | روغن هیدرولیک EP 46 | جلوگیری از اصطکاک شدید |
| کمپرسورها و پمپ‌ها | ضد‌زنگ و ضد‌اکسیداسیون | روغن کمپرسور ISO VG 68 | افزایش طول عمر سیستم |
جمع‌بندی
در سال ۲۰۲۵، انتخاب روغن صنعتی مناسب در هریس برای صنایع فرش، ریسندگی و پرس‌های فلزی، عاملی کلیدی در حفظ کیفیت تولید و افزایش بهره‌وری به شمار می‌آید. استفاده از روغن‌های تمیز، مقاوم به حرارت و دارای افزودنی ضد‌سایش، می‌تواند عمر ماشین‌آلات را تا چندین برابر افزایش داده و از توقف‌های ناگهانی در خطوط تولید جلوگیری کند.
با توجه به شرایط اقلیمی خاص هریس و رشد صنعتی منطقه، تأمین مستمر و باکیفیت روغن از منابع معتبر اهمیت دوچندان دارد. مجموعه موتورازین با تخصص در حوزه پخش عمده و تأمین روغن صنعتی، گزینه‌ای مطمئن برای کارگاه‌های ریسندگی، بافندگی و واحدهای پرس صنعتی است.
برای دریافت مشاوره فنی، بررسی نوع روغن مناسب یا سفارش عمده، می‌توانید با کارشناسان موتورازین تماس بگیرید و از تأمین سریع، قیمت رقابتی و تضمین اصالت محصولات بهره‌مند شوید.
سؤالات پرتکرار
1. چه نوع روغن صنعتی برای ماشین‌های ریسندگی در هریس مناسب‌تر است؟
روغن‌های نساجی سبک با پایه معدنی تصفیه‌شده یا سنتتیک (ISO VG 22 یا 32) که بدون رنگ و بو هستند، بهترین انتخاب‌اند. این روغن‌ها از چسبندگی الیاف و تغییر رنگ نخ جلوگیری می‌کنند.
2. آیا می‌توان از روغن هیدرولیک معمولی در دستگاه‌های پرس فرش استفاده کرد؟
خیر. پرس‌های صنعتی به روغن‌های دارای افزودنی EP (مقاوم به فشار) نیاز دارند تا در برابر دما و فشار بالا عملکرد پایداری داشته باشند. روغن‌های عمومی ممکن است موجب سایش و کاهش دقت عملکرد شوند.
3. در اقلیم سرد هریس، آیا نیاز به روغن با ویسکوزیته خاص وجود دارد؟
بله. روغن‌هایی با شاخص ویسکوزیته بالا (VI>130) برای جلوگیری از غلیظ شدن در سرما و حفظ روانی در دمای پایین توصیه می‌شوند.
4. روغن صنعتی مناسب ریسندگی باید چه ویژگی‌های زیست‌محیطی داشته باشد؟
روغن باید قابل شست‌وشو (Washable) و زیست‌پذیر (Biodegradable) باشد تا در تماس با پارچه یا پساب صنعتی، آلودگی ایجاد نکند.
5. از کجا می‌توان روغن صنعتی استاندارد برای صنایع هریس تهیه کرد؟
مراکز تخصصی تأمین و پخش عمده روغن صنعتی مانند موتورازین بهترین گزینه هستند. موتورازین با ارائه مشاوره فنی، محصولات دارای برگه مشخصات فنی (TDS) و تحویل سریع، تأمین مطمئن را برای کارگاه‌ها تضمین می‌کند.