ساری، به‌عنوان یکی از شهرهای صنعتی و کشاورزی مهم شمال کشور، در سال‌های اخیر به قطب نوظهور تولید و فرآوری چوب، کاغذ و بسته‌بندی تبدیل شده است. موقعیت جغرافیایی این شهر در مجاورت جنگل‌های هیرکانی و دسترسی به منابع چوب خام، زمینه‌ساز شکل‌گیری صدها کارگاه و کارخانه سلولزی و بسته‌بندی در منطقه شده است.
اما در پسِ تولید هر رول کاغذ یا هر جعبه بسته‌بندی، شبکه‌ای از ماشین‌آلات دقیق و سنگین وجود دارد که نیازمند روان‌کاری منظم و دقیق هستند. در این میان، روغن صنعتی نقشی کلیدی در تضمین عملکرد، عمر مفید و بهره‌وری این تجهیزات دارد. از دستگاه‌های رول‌برش و لمینیت گرفته تا خطوط چاپ و بسته‌بندی، همگی بدون وجود روغن مناسب، در معرض سایش و توقف‌های مکرر قرار می‌گیرند.
با توجه به روند رشد صنایع سلولزی کشور در سال ۲۰۲۵ و افزایش تقاضا برای محصولات بسته‌بندی سازگار با محیط‌زیست، موضوع توزیع و تأمین روغن صنعتی در ساری نه‌تنها یک نیاز فنی، بلکه یک ضرورت استراتژیک برای پایداری تولید به شمار می‌رود.
وضعیت صنایع چوب، کاغذ و بسته‌بندی ساری
ساری به دلیل موقعیت جغرافیایی و زیرساخت صنعتی خود، مرکز بسیاری از فعالیت‌های سلولزی شمال کشور است. طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت در سال ۲۰۲۵، بیش از ۱۸۰ واحد فعال در زمینه چوب، کاغذ و بسته‌بندی در محدوده ساری و شهرک صنعتی شهید نصراللهی فعالیت دارند.
مهم‌ترین شاخه‌های صنعتی ساری در این بخش عبارت‌اند از:
- کارخانه‌های تولید ورق و رول کاغذ از خمیر سلولزی
- خطوط برش و روکش‌سازی MDF و نئوپان
- واحدهای چاپ و لمینیت برای صنایع بسته‌بندی مواد غذایی
- کارگاه‌های تولید جعبه مقوایی و کارتن‌های صادراتی
در این صنایع، دستگاه‌هایی مانند پرس‌های هیدرولیکی، گیربکس‌های سنگین، رول‌برش‌ها و نوارهای انتقال نیاز به روغن صنعتی با ویژگی‌های خاص دارند؛ زیرا هم دمای کاری بالا و هم تماس با گرد‌وغبار چوب وجود دارد.
از سوی دیگر، کارخانه‌های تولید کاغذ در ساری با چالش‌هایی چون رطوبت بالا، تماس مداوم تجهیزات با بخار و دمای زیاد در خشک‌کن‌ها روبه‌رو هستند. در نتیجه، روغن صنعتی مورد استفاده باید مقاوم به اکسیداسیون، تبخیر و رطوبت باشد.
به همین دلیل، انتخاب تأمین‌کننده‌ای که بتواند روغن صنعتی استاندارد و متناسب با شرایط اقلیمی شمال را به‌صورت منظم و عمده عرضه کند، برای این واحدها حیاتی است.
نقش و اهمیت روغن صنعتی در تجهیزات صنایع چوب و بسته‌بندی
در صنایع سلولزی و چاپ، روان‌کاری منظم با روغن صنعتی یکی از عوامل کلیدی در افزایش بهره‌وری و جلوگیری از توقف خط تولید است. در ادامه، نقش روغن صنعتی را در تجهیزات مختلف بررسی می‌کنیم:
۱. سیستم‌های هیدرولیک پرس و لمینیت
در دستگاه‌های لمینیت و پرس، فشار بالای روغن هیدرولیک وظیفه انتقال نیرو را بر عهده دارد. روغن مناسب باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
- پایداری گرانروی در دمای بالا
- مقاومت در برابر اکسیداسیون
- خاصیت ضد‌کف و ضد‌زنگ
روغن‌های هیدرولیک HV-46 و HV-68 بیشترین کاربرد را در این بخش دارند.
۲. گیربکس‌ها و نوارهای انتقال
در خطوط رول‌سازی و بسته‌بندی، انتقال قدرت از موتور به غلطک‌ها از طریق گیربکس انجام می‌شود. روغن‌های دنده EP-150 یا EP-220 با افزودنی فشار بالا (Extreme Pressure) برای این بخش مناسب هستند. این روغن‌ها از شکست فیلم روان‌کننده در شرایط بار زیاد جلوگیری می‌کنند.
۳. تیغه‌های برش و اره‌های صنعتی
در کارخانه‌های چوب‌بری یا برش ورق MDF، دمای بالای تیغه باعث سایش سریع می‌شود. روغن‌های مخصوص برش فلز یا چوب (Cutting Oils) با افزودنی خنک‌کننده، حرارت را جذب کرده و طول عمر ابزار را افزایش می‌دهند.
۴. زنجیرها و رول‌های حمل مواد
زنجیرهای حمل مواد در خطوط کاغذسازی دائماً در تماس با رطوبت و مواد شیمیایی‌اند. روغن زنجیر با پایه سنتتیک و مقاومت حرارتی بالا، از زنگ‌زدگی و گیرکردن قطعات جلوگیری می‌کند.
۵. سیستم‌های خنک‌کاری خشک‌کن‌ها
در واحدهای تولید کاغذ، دمای خشک‌کن‌ها تا ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. در این بخش، از روغن‌های حرارتی مقاوم به اکسیداسیون (Thermal Oil) استفاده می‌شود که دما را به‌طور یکنواخت توزیع می‌کنند.
به‌طور کلی، انتخاب روغن صنعتی مناسب برای هر بخش، تأثیر مستقیمی بر کیفیت نهایی محصول و هزینه نگهداری تجهیزات دارد.
ویژگی‌های فنی روغن صنعتی مناسب برای صنایع سلولزی و بسته‌بندی
روغن مورد استفاده در صنایع چوب و کاغذ باید علاوه بر روان‌کاری، خواص حفاظتی، خنک‌کنندگی و ضد‌اکسیداسیون داشته باشد. در ادامه، مهم‌ترین ویژگی‌ها را مرور می‌کنیم:
۱. پایداری حرارتی و اکسیداسیونی
به‌دلیل کارکرد مداوم دستگاه‌ها در دمای بالا، روغن باید در برابر اکسیداسیون مقاوم باشد تا از تشکیل لجن، اسید و رسوبات جلوگیری شود. روغن‌های سنتتیک در این زمینه عملکرد بهتری دارند.
۲. خاصیت ضد‌خوردگی و ضد‌رطوبت
رطوبت محیطی بالا در شمال کشور باعث خوردگی سریع قطعات فلزی می‌شود. روغن‌های صنعتی با افزودنی ضد‌زنگ (Anti-Corrosive) از سایش جلوگیری می‌کنند.
۳. شاخص گرانروی بالا
در دستگاه‌هایی مانند پرس و رول‌برش، تغییرات دمایی ناگهانی باعث تغییر ویسکوزیته می‌شود. روغن باید گرانروی پایداری داشته باشد تا در دمای بالا نازک و در دمای پایین غلیظ نشود.
۴. خاصیت ضد‌کف و ته‌نشینی کم
در سیستم‌های هیدرولیک، تشکیل کف باعث کاهش انتقال نیرو می‌شود. روغن‌های با خاصیت ضد‌کف عملکرد سیستم را پایدار نگه می‌دارند.
۵. سازگاری با واشرها و آب‌بندها
افزودنی‌های شیمیایی نباید به لاستیک‌ها یا اورینگ‌های سیستم آسیب بزنند. روغن‌های صنعتی مرغوب معمولاً دارای استاندارد DIN 51524 یا ISO 11158 هستند.
روند بازار روغن صنعتی ایران و جهان در سال ۲۰۲۵
طبق گزارش مؤسسه بین‌المللی Lubricant Market Outlook 2025، بازار جهانی روغن صنعتی در سال ۲۰۲۵ به ارزش ۷۲ میلیارد دلار رسیده است که رشد سالانه ۴٫۲ درصدی را نسبت به سال قبل نشان می‌دهد.
در ایران نیز بازار روغن‌های صنعتی رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده است. بر اساس داده‌های اتحادیه تولیدکنندگان روان‌کننده، حجم مصرف روغن صنعتی در صنایع سلولزی، چاپ و بسته‌بندی در سال ۲۰۲۵ بیش از ۱۲۰ هزار تن برآورد شده است، رشدی ۱۸ درصدی نسبت به ۱۴۰۳.
دلایل این رشد عبارت‌اند از:
- افزایش تولید داخلی کاغذ و بسته‌بندی برای صادرات
- جایگزینی روغن‌های سنتی با محصولات سنتتیک و نیمه‌سنتتیک
- بهبود فرآیندهای تأمین و پخش منطقه‌ای توسط شرکت‌های تخصصی مانند موتورازین
در شمال کشور، به‌ویژه در استان مازندران، مصرف روغن‌های صنعتی در صنایع چوب و سلولزی حدود ۲۵٪ از کل بازار روان‌کننده‌های صنعتی را تشکیل می‌دهد.
جدول مقایسه انواع روغن صنعتی مورد استفاده در صنایع چوب و کاغذ
در این جدول، انواع روغن‌های پرکاربرد در صنایع چوب و بسته‌بندی ساری از نظر ویژگی‌های فنی و اقتصادی مقایسه شده‌اند.
| نوع روغن | نوع پایه | گرانروی (ISO VG) | ویژگی برجسته | کاربرد اصلی | هزینه تقریبی (تومان/لیتر) |
| روغن هیدرولیک HV-46 | معدنی با افزودنی ضد‌کف | 46 | انتقال نیرو با پایداری بالا | سیستم‌های پرس و رول‌برش | 180,000 |
| روغن دنده EP-150 | نیمه‌سنتتیک | 150 | مقاومت در برابر فشار و بار زیاد | گیربکس و نوار انتقال | 220,000 |
| روغن زنجیر سنتتیک | سنتتیک | 100 | ضد‌خوردگی و مقاوم به رطوبت | زنجیر و رول‌های انتقال | 260,000 |
| روغن برش خنک‌کننده | امولسیون‌پایه آب | — | کاهش حرارت و سایش | تیغه‌های برش MDF و فلز | 150,000 |
| روغن حرارتی صنعتی | سنتتیک مقاوم | 32 | پایداری در دمای ۱۵۰ درجه | سیستم‌های خشک‌کن کاغذ | 300,000 |
چک‌لیست نگهداری و تعویض روغن در صنایع چوب و بسته‌بندی
- سطح روغن مخزن هیدرولیک را هر هفته بررسی کنید.
- هر سه ماه فیلتر روغن را تعویض نمایید.
- از مخلوط کردن روغن‌های با پایه متفاوت خودداری کنید.
- در زمان تعویض، سیستم را کاملاً تخلیه و با روغن تازه پر کنید.
- نشتی‌ها و تغییر رنگ روغن را به‌عنوان هشدار اولیه در نظر بگیرید.
- در محیط‌های مرطوب مانند ساری، مخازن ذخیره روغن را در مکان خشک نگه دارید.
- هر ۶ ماه یک‌بار نمونه روغن را برای آزمایش ویسکوزیته و وجود فلزات ارسال کنید.
جمع‌بندی
صنایع چوب، کاغذ و بسته‌بندی در شهر ساری، به‌عنوان یکی از ارکان مهم توسعه صنعتی شمال کشور، نیازمند زیرساخت‌های دقیق و پشتیبانی فنی پایدار هستند. یکی از عوامل کلیدی در بهره‌وری این صنایع، انتخاب و تأمین روغن صنعتی استاندارد است که بتواند در برابر فشار، حرارت و رطوبت مقاومت کند و از توقف‌های تولید جلوگیری نماید.
روغن‌های صنعتی مورد استفاده در کارخانه‌های ساری شامل انواع هیدرولیک، دنده، زنجیر، برش و حرارتی هستند که هرکدام وظیفه خاصی در سیستم‌های مکانیکی دارند. انتخاب اشتباه روغن یا تأخیر در تعویض آن می‌تواند منجر به افت کیفیت محصول نهایی، افزایش مصرف انرژی و کاهش عمر تجهیزات شود.
در سال ۲۰۲۵، با رشد تقاضا برای کاغذ، بسته‌بندی و محصولات سلولزی، نیاز به توزیع منظم و تأمین مطمئن روغن صنعتی در شمال کشور بیش از گذشته احساس می‌شود. در این میان، مجموعه موتورازین با شبکه پخش تخصصی خود در مازندران، تأمین سریع و قیمت رقابتی، توانسته است نقش مؤثری در پایداری خطوط تولید صنایع سلولزی و بسته‌بندی ایفا کند.
اگر در شهر ساری یا استان مازندران در حوزه صنایع چوب، کاغذ و بسته‌بندی فعالیت دارید و به‌دنبال تأمین مطمئن روغن صنعتی باکیفیت هستید،اکنون زمان همکاری با موتورازین است.
موتورازین با تمرکز بر پخش عمده، تأمین مستقیم و مشاوره فنی در انتخاب روغن مناسب، پشتیبان صنایع شما در شمال کشور است. برای دریافت اطلاعات فنی، ثبت سفارش عمده یا مشاوره تخصصی، با کارشناسان فروش تماس بگیرید.
پرسش‌های پرتکرار
1. چرا صنایع چوب و کاغذ ساری به روغن صنعتی مخصوص نیاز دارند؟
زیرا این صنایع در محیط‌های مرطوب و با دمای بالا فعالیت می‌کنند. تجهیزات برش، پرس و رول‌برش در تماس مستقیم با بخار و گرد‌وغبار هستند و فقط روغن‌های صنعتی با افزودنی‌های ضد‌رطوبت و ضد‌اکسیداسیون می‌توانند از خوردگی و سایش جلوگیری کنند.
2. بهترین نوع روغن برای سیستم‌های هیدرولیک کارخانه‌های بسته‌بندی چیست؟
روغن‌های HV-46 یا HV-68 با پایه نیمه‌سنتتیک و خاصیت ضد‌کف برای سیستم‌های هیدرولیک بسیار مناسب‌اند. این روغن‌ها انتقال نیرو را به‌صورت یکنواخت انجام داده و از افت فشار در دمای بالا جلوگیری می‌کنند.
3. هر چند وقت باید روغن دستگاه‌های برش و گیربکس تعویض شود؟
بسته به ساعات کارکرد و نوع دستگاه، تعویض روغن هر ۲ تا ۳ ماه یا پس از ۵۰۰ ساعت کار مداوم توصیه می‌شود. در اقلیم مرطوب شمال، بازدید هفتگی سطح روغن نیز ضروری است.
4. آیا استفاده از روغن‌های عمومی به‌جای روغن تخصصی صنعتی مجاز است؟
خیر. روغن‌های عمومی فاقد افزودنی‌های فشار بالا (EP) و ضد‌خوردگی هستند. استفاده از آن‌ها ممکن است باعث کاهش عمر یاتاقان‌ها، افزایش حرارت و کاهش راندمان دستگاه شود.
5. از کجا می‌توان روغن صنعتی باکیفیت در ساری تهیه کرد؟
مجموعه موتورازین تأمین‌کننده تخصصی روغن صنعتی در شمال کشور است. این مجموعه با پخش عمده روغن هیدرولیک، دنده، زنجیر و برش صنعتی، محصولات مورد نیاز کارخانه‌ها و کارگاه‌های ساری را با تضمین اصالت و ارسال سریع تأمین می‌کند.