مقدمه: نقش حیاتی روانکار در تجهیزات جانبی کشتی
در کشتی‌ها، گیربکس‌های انتقال نیرو و پمپ‌های آب دریا، آتش‌نشانی و آب‌شیرین‌کن زیر بارهای ضربه‌ای، ارتعاش، رطوبت بالا و تماس دائمی با آب‌نمک کار می‌کنند. انتخاب درست «روغن گیربکس دریایی» با افزودنی‌های EP additive و بسته‌های «ضد زنگ»، تفاوتی تعیین‌کننده در کارکرد روان، کاهش استهلاک و جلوگیری از توقف‌های پرهزینه ایجاد می‌کند. در این راهنمای تخصصی از موتورازین، مرجع تامین و توزیع روغن موتور و روانکار صنعتی در سراسر ایران، با مبانی فنی، مقایسه عملکرد در دما و فشار، نکات نگهداری فصلی و معرفی سبد محصولات دریایی آشنا می‌شوید.
- چالش اصلی: رطوبت، آب‌نمک، فشارهای اوج‌گیر (shock load)، و دمای کاری متغیر.
- نیاز کلیدی: تحمل فشار مرزی، امولسیون‌زدایی قوی، ضدزنگ مؤثر و پایداری اکسیداسیون.
- راه‌حل: روغن‌های EP با گرانروی مناسب (مانند VG150)، بسته افزودنی ضد خوردگی/ضد زنگ، و برنامه پایش وضعیت.
نکته طلایی: انتخاب روانکار مطابق توصیه سازنده تجهیز (OEM) و شرایط واقعی بهره‌برداری، مهم‌تر از هر معیار عمومی است.
ویژگی‌های فنی روغن‌های EP و VG150
EP additive چیست و چرا در دریا حیاتی است؟
افزودنی‌های EP (Extreme Pressure) با ایجاد لایه محافظ واکنشی روی سطوح فلزی، در برابر تماس فلز با فلز در فشارهای بالا سپر می‌سازند. این لایه فداشونده از میکرو-فرسایش و ایجاد خوردگی سایشی جلوگیری می‌کند و عمر دنده‌ها و یاتاقان‌ها را افزایش می‌دهد. در محیط‌های دریایی که شوک‌های ناگهانی و تغییرات بار رخ می‌دهد، EP کیفیت انتقال گشتاور را پایدارتر می‌کند و صدای گیربکس را کاهش می‌دهد.
VG150 مناسب چه کاربردهایی است؟
VG150 به عنوان یک گرانروی میانی-بالا، برای گیربکس‌های دریایی با بارهای متوسط تا سنگین و سرعت‌های خطی متعارف انتخابی رایج است. این گرانروی، ضخامت فیلم روغن کافی را فراهم می‌کند تا در شرایط فشار مرزی، تماس مستقیم سطوح به حداقل برسد. در پمپ‌های صنعتی روی عرشه که به روانکار R&O یا AW نیاز دارند، ممکن است ویسکوزیته‌های پایین‌تر توصیه شود؛ اما برای چرخ‌دنده‌های تحت بار، VG150 نقطه شروع خوبی است که با دمای محیط و دستورالعمل OEM نهایی می‌شود.
- شاخص‌های کلیدی در روغن‌های EP: مقاومت در برابر اکسیداسیون، دوفازی بودن قوی (امولسیون‌زدایی)، ضدکف کنترل‌شده، و محافظت ضدزنگ در محیط نمکی.
- سازگاری متریالی: در صورت وجود قطعات مسی/برنجی، از EPهای با فرمولاسیون غیرخورنده برای فلزات زرد استفاده کنید.
- پایه روغن: روغن‌های مینرال تصفیه‌شده یا سنتتیک (مثلاً PAO) بر حسب دمای کارکرد و الزامات OEM.
مقایسه عملکرد در دماهای بالا و فشار زیاد
VG150 EP در برابر VG220 EP (مقایسه کاربردی)
- شروع به کار در سرما: VG150 جاری‌شدن بهتری دارد؛ مناسب پاییز و زمستان شمال کشور و راه‌اندازی‌های مکرر.
- حمل بار سنگین و فیلم ضخیم‌تر: VG220 در بارهای بسیار بالا و لقی‌های بیشتر، حاشیه اطمینان بیشتری فراهم می‌کند.
- دماهای بالا: هر دو نیازمند پایداری اکسیداسیون‌اند؛ اما VG220 در نشتی‌های با لقی زیاد کمی محافظه‌کارانه‌تر است و VG150 در بازده انرژی بهتر عمل می‌کند.
- مصرف انرژی: گرانروی پایین‌تر (VG150) اصطکاک سیال کمتر و در بسیاری کاربردها راندمان بهتری می‌دهد.
انتخاب بین VG150 و VG220 وابسته به دمای پوسته گیربکس، لقی دنده‌ها، بار واقعی و توصیه OEM است؛ از آزمایش نمونه روغن برای تصمیم‌گیری نهایی استفاده کنید.
EP در برابر R&O یا AW در پمپ‌ها
همه پمپ‌ها به EP نیاز ندارند. بسیاری از پمپ‌های سانتریفیوژ و خطی، با روغن‌های R&O (ضد زنگ و اکسیداسیون) یا AW (ضد سایش) کار می‌کنند. اگر تماس دندانه‌ای تحت فشار مرزی ندارید، EP می‌تواند بیش‌افزوده باشد. در مقابل، گیربکس‌های دنده‌دار تحت شوک و بار، از EP سود می‌برند. همواره جدول روانکار توصیه‌شده سازنده پمپ/گیربکس را مبنا قرار دهید.
نکات نگهداری فصلی و زمان تعویض
تابستان جنوب (خلیج فارس و دریای عمان)
- کنترل اکسیداسیون و لاک‌وارگی: دمای محیط بالا، سرعت پیرشدن روغن را افزایش می‌دهد؛ نتایج آزمون‌های دوره‌ای (مانند گرانروی و عدد اسیدی) را رصد کنید.
- آب‌زدایی و ته‌نشینی آب: بخار شور، تراکم و نشت آب‌نمک رایج است؛ از ویژگی امولسیون‌زدایی قوی بهره ببرید و آب ته‌نشین را تخلیه کنید.
- تهویه و فیلتر: از نفس‌کش‌های ضد رطوبت و فیلترهای سالم برای کاهش ورود ذرات نمکی استفاده کنید.
زمستان شمال (دریای خزر و بنادر شمالی)
- نقطه ریزش و راه‌اندازی سرد: ویسکوزیته مناسب برای استارت آسان را انتخاب کنید؛ VG150 معمولاً تعادل خوبی بین جریان‌پذیری و محافظت دارد.
- میعان رطوبت: در توقف‌های شبانه، چگالش داخل کارتر گیربکس را با گرمایش ملایم یا تهویه مدیریت کنید.
- ضدزنگ موقت: در خوابانیدن‌های فصلی، استفاده از روغن/محافظ ضد زنگ مجموعه‌ها را از خوردگی سطحی مصون می‌کند.
زمان تعویض وابسته به راهنمای OEM و نتایج پایش است. رویکرد پیشنهادی: نمونه‌گیری دوره‌ای، مقایسه با حدود پذیرش سازنده و تعویض بر مبنای وضعیت. علائمی مانند افزایش غیرعادی گرانروی، رشد عدد اسیدی، بوی سوختگی، کف پایدار یا وجود آب آزاد، نشانه اقدام اصلاحی یا تعویض است.
معرفی محصولات موتورازین با گواهی دریایی
گروه‌های محصول قابل تامین
- روغن گیربکس دریایی EP: رده‌های ISO VG (مانند VG150 و VG220) با بسته افزودنی EP additive و محافظ‌های ضد زنگ برای محیط آب‌نمک.
- روانکار پمپ‌های دریایی: روغن‌های R&O و AW با امولسیون‌زدایی قوی و پایداری اکسیداسیون مناسب برای سرویس‌های طولانی.
- محافظ‌های ضد زنگ: روغن‌ها و پوشش‌های موقت ضد خوردگی برای توقف‌های فصلی و تجهیزاتی که در معرض اسپری نمک هستند.
- گریس‌های دریایی EP: برای کوپلینگ‌ها و یاتاقان‌های باز که در کنار روغن‌ها استفاده می‌شوند.
موتورازین با شبکه تامین گسترده، امکان ارائه برندهای معتبر داخلی و وارداتی، برگه آنالیز محصول (COA) و در صورت نیاز تامین محصولات دارای گواهی‌های دریایی از تولیدکنندگان معتبر را فراهم می‌کند. مزیت‌های کلیدی برای صنایع دریایی کشور: مشاوره فنی انتخاب روانکار، تامین سریع در بنادر جنوبی و شمالی، و تنوع بسته‌بندی متناسب با مصرف. برای استعلام و هماهنگی تامین، با واحد فروش صنعتی موتورازین تماس بگیرید.
راهنمای انتخاب روغن گیربکس دریایی برای شرایط ایران
چک‌لیست تصمیم‌گیری
- الزام OEM: نوع روغن (EP/R&O/AW)، رده گرانروی (مثلاً VG150)، و الزامات سازگاری را مبنا قرار دهید.
- شرایط آب‌وهوایی: جنوب گرم و نمکی در برابر شمال سرد و مرطوب؛ روی نقطه ریزش، دمای کار و امولسیون‌زدایی تمرکز کنید.
- مواد سازه‌ای: در حضور برنز/مس، EPهای با فرمول غیرخورنده برای فلزات زرد را انتخاب کنید.
- سازگاری با اورینگ و آب‌بندها: NBR/FKM؛ روغنی را برگزینید که با الاستومرهای موجود سازگار است.
- پایش‌پذیری: محصولات با سابقه عملکرد پایدار و دسترسی به آنالیز دوره‌ای.
مقایسه سریع گزینه‌ها بر اساس نیاز
- نیاز به تحمل شوک و بار زیاد: EP با VG150 یا VG220 (با توجه به دما و لقی).
- پمپ‌های فاقد تماس مرزی شدید: R&O یا AW با ضدزنگ قوی و ضدکف کنترل‌شده.
- توقف‌های فصلی یا اسپری نمک شدید: استفاده تکمیلی از محافظ‌های ضد زنگ.
برای انتخاب نهایی، سابقه خرابی، صدای گیربکس، و نتایج نمونه‌گیری روغن قبلی را با توصیه OEM تلفیق کنید. تیم موتورازین در این ارزیابی کنار شماست.
پرسش‌های متداول
آیا همه گیربکس‌های دریایی به EP نیاز دارند؟
خیر. اگر تماس مرزی و شوک بار در گیربکس وجود داشته باشد، EP ضروری است؛ اما برخی انتقال‌ها یا پمپ‌های بدون تماس دنده‌ای شدید، با روغن‌های R&O یا AW به‌خوبی کار می‌کنند. مبنا، دستورالعمل سازنده است. اگر در بهره‌برداری با بار ضربه‌ای، سایش غیرعادی یا افزایش صدا مواجهید، EP می‌تواند راهگشا باشد. بررسی سابقه تعمیرات و آنالیز روغن، تصمیم را دقیق‌تر می‌کند.
VG150 را چه زمانی به‌جای VG220 انتخاب کنیم؟
وقتی دماهای محیطی پایین‌تر است، راه‌اندازی سرد اهمیت دارد یا راندمان انرژی برایتان اولویت دارد، VG150 گزینه‌ای متعادل است. در مقابل، اگر لقی‌ها بالاتر، بارها سنگین‌تر یا دمای پوسته گیربکس بالاتر است، VG220 حاشیه اطمینان بیشتری می‌دهد. بهترین روش، ارجاع به راهنمای OEM و تکیه بر نتایج پایش وضعیت (ویسکوزیته و سایش) در شرایط واقعی کشتی شماست.
مخلوط کردن روغن‌های EP از برندهای مختلف مجاز است؟
توصیه نمی‌شود. فرمولاسیون افزودنی‌ها می‌تواند ناسازگار باشد و به افت کارایی ضدزنگ، ضدکف یا امولسیون‌زدایی منجر شود. در مواقع اضطراری، ابتدا برچسب سازگاری و برگه داده ایمنی/فنی (SDS/TDS) را بررسی کنید و در اولین فرصت روغن را به‌طور کامل تعویض نمایید. برای جلوگیری از ریسک، از یک خانواده محصول مورد تایید OEM استفاده کنید.
اگر آب وارد گیربکس شود چه کنیم؟
ورود آب (به‌ویژه آب‌نمک) خطر خوردگی و افت روانکاری را بالا می‌برد. ابتدا منبع نشت را برطرف کنید، روغن مخزن را ته‌نشین و آب آزاد را تخلیه نمایید. سپس نمونه‌گیری و ارزیابی کنید؛ اگر آلودگی فراتر از حدمجاز سازنده است، تعویض کامل و شست‌وشوی سیستم توصیه می‌شود. استفاده از روغن با امولسیون‌زدایی قوی و تهویه مناسب، احتمال تکرار مشکل را کاهش می‌دهد.
آیا می‌توان از یک روغن برای گیربکس و پمپ استفاده کرد؟
معمولاً خیر؛ الزامات گیربکس (EP و تحمل فشار) با بسیاری از پمپ‌ها (R&O یا AW) متفاوت است. ترکیب‌کردن نیازها می‌تواند به افت کارایی هر دو منجر شود. بهترین رویکرد، انتخاب روغن اختصاصی هر تجهیز بر پایه توصیه OEM است. اگر به همگرایی موجودی انبار فکر می‌کنید، با واحد فنی موتورازین مشورت کنید تا گزینه‌ای سازگار و ایمن معرفی شود.
جمع‌بندی و دعوت به اقدام
انتخاب درست روانکار، قلب تپنده اعتمادپذیری ناوگان شماست. روغن‌های EP با رده‌های ویسکوزیته مناسب مانند VG150، همراه با بسته‌های «ضد زنگ» و امولسیون‌زدایی قوی، در برابر فشار، دما و آب‌نمک از گیربکس‌ها و پمپ‌های دریایی محافظت می‌کنند. با پایش وضعیت، نگهداری فصلی هوشمند و تامین مطمئن، هزینه توقف و تعمیرات به‌طور ملموسی کاهش می‌یابد.
اگر به دنبال «روغن گیربکس دریایی» با EP additive و محافظ ضد زنگ هستید، واحد فروش صنعتی موتورازین آماده ارائه مشاوره، تامین برندهای معتبر و ارسال سراسری به بنادر کشور (از بندرعباس و بوشهر تا انزلی و نوشهر) است. برای انتخاب سریع و دقیق، همین امروز با ما تماس بگیرید.
بدون نظر