در پروژه‌های عمرانی و معدنی، تجهیزات سنگین مانند لودر، بیل مکانیکی، گریدر و کامیون‌های حمل‌ونقل، نقش حیاتی در پیشبرد عملیات دارند. خرابی ناگهانی یکی از این تجهیزات نه‌تنها هزینه‌بر است، بلکه باعث وقفه در روند پروژه و افزایش ریسک‌های ایمنی می‌شود. یکی از موثرترین روش‌ها برای پیشگیری از این اتفاقات، نمونه‌گیری و تحلیل روغن‌موتور ماشین‌آلات است؛ ابزاری که می‌تواند در زمان مناسب هشدارهای لازم درباره وضعیت داخلی دستگاه را ارائه دهد.
اهمیت تحلیل روغن در نگهداری پیشگیرانه
تحلیل روغن به عنوان بخشی از برنامه نگهداری بهره‌ور (TPM)، داده‌هایی دقیق درباره شرایط روانکار، میزان آلودگی، سایش داخلی قطعات و تغییرات دمایی ارائه می‌دهد. از این طریق می‌توان:
- از فرسایش زودرس قطعات جلوگیری کرد.
- تعویض به‌موقع روغن را برنامه‌ریزی کرد.
- تصمیم‌گیری برای تعمیرات اساسی را بهینه کرد.
- از هزینه‌های توقف ناگهانی و اورهال غیرضروری کاست.
روش‌های استاندارد نمونه‌گیری روغن
چه زمانی و از کجا باید نمونه‌گیری کرد؟
- زمان مناسب: پس از کارکرد مشخص (مثلاً هر 250 ساعت کارکرد)، در زمان پایدار بودن دمای سیستم.
- محل نمونه‌گیری: خط برگشت روغن یا محل تخلیه در صورت عدم امکان دسترسی مستقیم.
- ابزار نمونه‌گیری: سرنگ یا دستگاه نمونه‌گیر مخصوص با لوله شفاف، کیت‌های قابل استریل و ظرف‌های پلیمری مخصوص.
اشتباهات رایج در نمونه‌برداری
- برداشت از ته مخزن که ته‌نشینی ذرات را افزایش می‌دهد.
- استفاده از ظروف آلوده یا بدون درپوش ایزوله.
- ارسال با تأخیر نمونه‌ها به آزمایشگاه.
پارامترهای کلیدی در تحلیل روغن
- ویسکوزیته: کاهش یا افزایش آن می‌تواند نشانه‌ی آلودگی یا اکسیداسیون باشد.
- فلزات فرسایشی: وجود ذرات آهن، مس یا آلومینیوم، نشان‌دهنده‌ی ساییدگی قطعات داخلی است.
- آلودگی‌ها: مانند آب، دوده، سوخت یا آلودگی خاکی که اغلب در محیط‌های معدنی مشاهده می‌شود.
- افزودنی‌های مصرف‌شده: کاهش سطح پاک‌کننده‌ها یا ضد خوردگی‌ها نشان‌دهنده پایان عمر روغن است.
برندهای پیشرو در ارائه خدمات آنالیز روغن
شرکت‌هایی نظیر پترونول، نفت بهران و فلو مکس، خدمات آنالیز پیشرفته برای پروژه‌های سنگین ارائه می‌دهند. محصولات بهران رانا با فرمولاسیون ویژه برای ماشین‌آلات راه‌سازی، در تست‌های تحلیلی پایداری بالایی نشان داده‌اند. همچنین برند فول پرایم در زمینه روغن‌های با دوام بالا در محیط‌های معدنی مرطوب و پرگرد و خاک، عملکرد قابل توجهی دارد.
مزایای عملیاتی تحلیل روغن برای پیمانکاران عمرانی
- افزایش عمر مفید ماشین‌آلات
- کاهش هزینه‌های تعمیرات اضطراری
- افزایش بهره‌وری عملیاتی پروژه
- برنامه‌ریزی دقیق برای خرید قطعه یا جایگزینی دستگاه
- ارتقای ایمنی نیروی انسانی در سایت پروژه
بر اساس توصیه کارشناسان موتورازین، اجرای برنامه منظم نمونه‌گیری و تحلیل روغن می‌تواند تا ۴۰٪ از هزینه‌های تعمیرات اضطراری بکاهد.
مطالعه موردی: پروژه سدسازی در جنوب کشور
در یک پروژه بزرگ سدسازی، شرکت پیمانکار با استفاده از روغن‌های نفت ایرانول و نمونه‌گیری منظم هر 200 ساعت، توانست در مدت 9 ماه، ۳۵٪ کاهش در خرابی‌های دستگاه لودر و بیل مکانیکی داشته باشد. آنالیز منظم نشان داد میزان آلودگی سیلیسی در فیلترهای فرسوده، دلیل اصلی افت کیفیت روانکار بوده است. پس از تعویض فیلتر و اصلاح دوره تعویض، مصرف روغن نیز ۲۰٪ کاهش یافت.
فهرست: ابزار و مراحل تحلیل موفق روغن
- کیت نمونه‌گیری ایمن و مهر و موم شده
- فرم ثبت اطلاعات دستگاه و ساعت کارکرد
- ظرف مقاوم در برابر UV برای ارسال نمونه
- انتخاب آزمایشگاه معتبر دارای گواهی ISO 17025
- مقایسه نتایج با داده‌های مرجع برند تولیدکننده روغن
استفاده از داده‌های تحلیل برای تصمیم‌گیری فنی
با توجه به روند تغییرات ویسکوزیته، محتوای فلزات و آلودگی‌ها می‌توان تصمیم گرفت:
- آیا تعویض روغن ضروری است؟
- کدام قطعه مکانیکی در خطر فرسایش قرار دارد؟
- دوره نگهداری باید تغییر کند یا خیر؟
پاسخ به یک دغدغه رایج: تحلیل روغن در مناطق با گردوغبار شدید
در مناطق کوهستانی یا بیابانی که ماشین‌آلات عمرانی در معرض گرد و غبار زیاد هستند، روغن‌های برندهایی مانند سوپر پیشرو یا فول مکس با فرمولاسیون ضد سایش و پاک‌کنندگی بالا عملکرد بهتری در تحلیل‌ها نشان داده‌اند. توصیه می‌شود دوره نمونه‌گیری در این پروژه‌ها به زیر ۲۰۰ ساعت کاهش یابد.
سوالات متداول
1.چرا تحلیل روغن بهتر از تعویض دوره‌ای است؟
زیرا وضعیت واقعی روغن و دستگاه را نشان می‌دهد و از تعویض زودهنگام یا دیرهنگام جلوگیری می‌کند.
2.آیا هر روغنی قابلیت تحلیل دارد؟
روغن‌هایی که دارای افزودنی‌های پیشرفته و برند معتبر هستند (مثل پترونول یا بهران) نتایج دقیق‌تری ارائه می‌دهند.
3.چقدر طول می‌کشد نتیجه تحلیل مشخص شود؟
بسته به آزمایشگاه، بین ۲ تا ۵ روز کاری متغیر است.
4.اگر نمونه آلودگی شدید نشان دهد چه باید کرد؟
باید سریعاً دستگاه بررسی شود، منبع آلودگی (مثل فیلتر خراب) حذف و روغن تعویض گردد.
نتیجه‌گیری :
نمونه‌گیری و تحلیل روغن، نه‌تنها یک اقدام فنی است، بلکه استراتژی‌ای برای حفظ سرمایه، افزایش بهره‌وری و مدیریت هوشمند پروژه‌های عمرانی محسوب می‌شود. استفاده از برندهای معتبر مانند فلو مکس، پترونول و ایرانول همراه با برنامه‌ریزی منظم نمونه‌گیری، می‌تواند به میزان چشمگیری هزینه‌های پنهان تعمیرات را کاهش دهد.
مجموعه موتور آرا رازین به‌عنوان یکی از مراجع تخصصی تأمین و مشاوره در حوزه روانکارهای صنعتی و عمرانی، با همکاری برندهای معتبر داخلی مانند پترونول، بهران، ایرانول، فلو مکس و فول مکس، راهکارهای علمی و عملی در زمینه نمونه‌گیری، تحلیل و انتخاب روغن مناسب برای پروژه‌های راه‌سازی و معدنی ارائه می‌دهد. تیم فنی این مجموعه، با بهره‌گیری از دانش تحلیلی روز و تجربه میدانی، آماده همراهی شما در مسیر کاهش توقفات ناگهانی و افزایش عمر تجهیزات شماست.
بدون نظر