در صنایع نیروگاهی، تجهیزات دوار نظیر توربین‌ها، ژنراتورها، کمپرسورها و پمپ‌ها از جمله حیاتی‌ترین اجزای فرآیند تولید برق محسوب می‌شوند. عملکرد بهینه این تجهیزات به‌شدت وابسته به کیفیت روانکارهای مورد استفاده است. روغن‌های صنعتی، به‌ویژه روغن توربین، نقشی کلیدی در کاهش اصطکاک، کنترل دما، دفع آلودگی و محافظت از اجزای حساس این ماشین‌آلات ایفا می‌کنند.
با توجه به حساسیت بالا، ایجاد یک چک‌لیست دقیق نگهداری و نمونه‌برداری روغن، گامی ضروری برای اطمینان از عملکرد پایدار، جلوگیری از خرابی و افزایش طول عمر تجهیزات نیروگاهی است.
اهمیت پایش وضعیت روانکارها در نیروگاه‌ها
در شرایط عملیاتی مداوم و تحت بار بالا، روغن به مرور زمان دچار اکسیداسیون، آلودگی، کاهش افزودنی و تغییر خواص می‌شود. بدون پایش مداوم، این تغییرات می‌توانند منجر به خرابی ناگهانی قطعات دوار و توقف تولید شوند. بنابراین، نگهداری دقیق و نمونه‌گیری تحلیلی از روانکار، یک الزام فنی است.
اجزای اصلی چک‌لیست نگهداری روغن در تجهیزات دوار
1-بررسی سطح و فشار روغن
بررسی روزانه سطح روغن در مخازن توربین و یاتاقان‌ها
پایش فشار سیستم روغن‌کاری برای شناسایی انسداد یا نشتی
2-دمای عملکرد سیستم روانکاری
ثبت روزانه دمای ورودی و خروجی روغن از مدار
بررسی افت یا افزایش غیرعادی دما (نشانه گرفتگی، اکسیداسیون یا خرابی پمپ)
3-بررسی وضعیت فیلترها
تعویض فیلترها بر اساس برنامه زمان‌بندی یا اختلاف فشار
ثبت آمار گرفتگی فیلتر جهت تحلیل روند آلودگی
4-تست عملکرد پمپ‌های روانکار
تست ماهانه فشار و دبی پمپ‌ها
مراحل صحیح نمونه‌برداری از روغن
- زمان مناسب نمونه‌برداری
در حالتی که سیستم در حالت پایدار حرارتی است (بعد از ۲ ساعت کار مداوم)
- محل نمونه‌برداری
ترجیحاً بعد از پمپ یا قبل از فیلتر
پرهیز از برداشت از ته مخزن یا شیر تخلیه
- ابزار استاندارد
استفاده از بطری نمونه‌گیری تمیز، شفاف و درب‌بندی دقیق
برچسب‌گذاری دقیق با ذکر تاریخ، محل، دمای سیستم و شرایط کارکرد
اقدامات اصلاحی پس از تحلیل نمونه
تعویض روغن در صورت افزایش شدید TAN یا افت ویسکوزیته
فیلترگذاری مجدد یا نصب فیلترهای دقیق‌تر
طراحی مجدد سیستم تهویه مخزن در صورت بالا بودن رطوبت
مزایای اجرای چک‌لیست نگهداری منظم
- افزایش طول عمر روانکار و کاهش دفعات تعویض
- پیشگیری از خرابی پرهزینه تجهیزات دوار
- اطمینان از تولید پایدار نیرو و کاهش خاموشی اضطراری
- بهینه‌سازی موجودی روغن و کاهش هزینه انبارداری
تجربه صنعت: نقش موتور آرا رازین در پیاده‌سازی سیستم‌های پایش روغن
در بسیاری از نیروگاه‌های بخار و سیکل ترکیبی کشور، شرکت موتور آرا رازین به عنوان مشاور تأمین و تحلیل روانکار، با بهره‌گیری از روش‌های نمونه‌برداری استاندارد و همکاری با برندهایی مانند ایرانول، بهران و پترونول، توانسته نقش موثری در افزایش عمر توربین‌ها و کاهش توقفات ایفا کند.
سوالات متداول
1.هر چند وقت یک بار باید نمونه‌برداری از روغن توربین انجام شود؟
در شرایط عملیاتی نرمال، هر ۳ ماه یک‌بار یا پس از ۵۰۰ ساعت کار مداوم توصیه می‌شود.
2.آیا می‌توان نمونه‌برداری را از مخزن انجام داد؟
خیر. نمونه‌گیری باید از خط برگشتی یا بعد از پمپ انجام شود تا نماینده شرایط واقعی روانکار باشد.
3.نشانه‌های آلودگی روغن چیست؟
تغییر رنگ، بوی سوختگی، کف‌کردن، افزایش ویسکوزیته و افت عملکرد روانکاری.
4.بهترین روش حذف آلودگی چیست؟
استفاده از فیلترهای دقیق، نصب واحدهای تصفیه روغن و بررسی تهویه مخزن.
5.آیا تحلیل روغن جایگزین تعویض منظم می‌شود؟
خیر، تحلیل مکمل نگهداری است و در کنار برنامه تعویض منظم باید انجام شود.
نتیجه‌گیری
پیاده‌سازی چک‌لیست منظم نگهداری و نمونه‌برداری روغن، راهکاری کلیدی برای افزایش قابلیت اطمینان و کاهش هزینه‌های نگهداری تجهیزات دوار در نیروگاه‌هاست. اگر در جستجوی تأمین تخصصی روانکار، طراحی سیستم پایش و دریافت مشاوره فنی هستید، تیم فنی موتور آرا رازین در کنار شماست.
بدون نظر