زارچ به دلیل قرارگیری در مسیر مستقیم یزد–میبد–اردکان، به یک نقطه استراتژیک برای تأمین و توزیع مواد صنعتی تبدیل شده است. این موقعیت جغرافیایی باعث می‌شود دسترسی به شهرک‌های صنعتی و کارخانه‌های بزرگ منطقه با سرعت و هزینه پایین‌تری انجام گیرد. در نتیجه، پخش روغن صنعتی در زارچ نه تنها برای واحدهای محلی، بلکه برای کل خوشه صنعتی یزد یک مزیت رقابتی محسوب می‌شود.
از سوی دیگر، استان یزد به عنوان قطب اصلی کاشی و سرامیک ایران شناخته می‌شود؛ برآوردها سهمی نزدیک به ۶۰ درصد از تولید ملی را برای این استان گزارش کرده‌اند. در کنار این حوزه، بیش از دو هزار واحد نساجی در یزد فعال‌اند که بخش عمده‌ای از اشتغال صنعتی استان را در اختیار دارند. این حجم وسیع از فعالیت‌ها، تقاضای مستمر و قابل توجهی برای روغن صنعتی ایجاد می‌کند؛ به‌ویژه روغن‌های هیدرولیک، دنده، اسپيندل و زنجیر دما بالا که در خطوط تولید نساجی و کاشی نقشی حیاتی دارند.
با در نظر گرفتن ترندهای سال ۲۰۲۵ در بازار جهانی روانکارها، شامل حرکت به سمت روغن‌های سنتتیک، پایش وضعیت و قراردادهای خدمات‌محور، می‌توان گفت زارچ در حال حاضر بستر مناسبی برای توسعه و تأمین روغن صنعتی در مقیاس عمده و منطقه‌ای است.
چرا زارچ نقطه بهینه برای پخش روغن صنعتی است؟
زارچ علاوه بر موقعیت جغرافیایی ویژه، چندین مزیت کلیدی دارد که آن را به یک هاب طبیعی برای پخش روغن صنعتی در استان یزد تبدیل می‌کند:
۱. مزیت مکانی
- زارچ دقیقاً در مسیر یزد–میبد–اردکان قرار دارد؛ یعنی همان محور اصلی صنایع کاشی و سرامیک کشور.
- فاصله کوتاه با شهرک‌های صنعتی زارچ، دسترسی سریع به انبار و لجستیک را ممکن می‌سازد.
- زمان تحویل کالا به کارخانه‌ها در این محور، به طور متوسط کمتر از یک روز کاری است.
۲. تمرکز تقاضا
- خوشه‌ی کاشی و سرامیک میبد–اردکان بیش از ۸۰ کارخانه فعال دارد که هرکدام مصرف سالانه‌ی قابل توجهی از روغن هیدرولیک، دنده و زنجیر دما بالا دارند.
- بیش از ۲۰۰۰ واحد نساجی در استان یزد فعال‌اند که بخش مهمی از آنها در اطراف زارچ متمرکز شده‌اند و نیاز دائمی به روغن‌های اسپیندل، کمپرسور و هیدرولیک دارند.
- این تراکم صنعتی موجب می‌شود زارچ نقطه‌ی بهینه برای تجمیع و تأمین روغن صنعتی باشد.
۳. پایداری زنجیره تأمین
- بخش قابل توجهی از روغن پایه (لوبکات) و روانکارهای صنعتی ایران از پالایشگاه‌های داخلی تأمین می‌شود؛ بنابراین ریسک وابستگی به واردات در کوتاه‌مدت پایین است.
- انبارش در زارچ امکان مدیریت موجودی و تحویل مستمر در تمام طول سال را فراهم می‌کند.
۴. مزیت هزینه و خدمات
- کاهش هزینه حمل و نقل به دلیل نزدیکی به مراکز مصرف.
- امکان ارائه خدمات جانبی مانند آنالیز روغن، مشاوره فنی و قراردادهای VMI (Vendor Managed Inventory) برای مشتریان کلیدی.
تقاضای روغن صنعتی در دو خوشه هدف
نساجی یزد
یزد با سابقه تاریخی در صنایع بافندگی و ریسندگی، همچنان یکی از قطب‌های مهم نساجی ایران است. در این بخش، نیاز به روغن صنعتی بسیار متنوع و وابسته به نوع ماشین‌آلات است:
- اسپيندل اویل (ISO VG 10–22): برای روانکاری محورهای سرعت‌بالای رینگ و روتور.
- روغن هیدرولیک (ISO 32/46/68؛ HL/HM/HV): در پرس‌ها و تجهیزات با بار متغیر.
- روغن کمپرسور (PAO یا مینرال ISO 46/68): جهت تأمین هوای فشرده خطوط.
- روغن دنده CLP (ISO 150–320): برای گیربکس‌های ماشین‌های ریسندگی و تکمیل.
- روغن حرارتی: در دیگ‌های روغن داغ خطوط رنگرزی و تکمیل.
نکته عملی: به دلیل وجود گرد و غبار و پرز در سالن‌های نساجی، کنترل تمیزی روغن (ISO 4406) و استفاده از فیلتراسیون ریز می‌تواند عمر تجهیزات را افزایش دهد و مصرف روغن صنعتی را بهینه کند.
کاشی و سرامیک میبد–اردکان
خوشه‌ی کاشی و سرامیک یزد با تمرکز در میبد و اردکان، یکی از بزرگ‌ترین خوشه‌های صنعتی ایران است. نیازهای کلیدی این حوزه عبارت‌اند از:
- روغن هیدرولیک HM/HV (ISO 46/68): برای پرس‌های ایزواستاتیک و سیستم‌های لعاب.
- روغن دنده CLP (ISO 220–680): مخصوص آسیاب‌های توپی، گیربکس‌های سنگین و درایو کوره‌ها.
- روغن زنجیر دما بالا (HT Chain Oils): برای روانکاری زنجیرهای کوره با دمای بالا.
- گریس‌های EP یا لیتیم کمپلکس: جهت یاتاقان‌های کوره و تجهیزات دمایی سنگین.
مزیت کلیدی: در خطوط کاشی، انتخاب درست روغن زنجیر دما بالا نه‌تنها دوام تجهیزات را افزایش می‌دهد بلکه مستقیماً بر کیفیت نهایی کاشی (مثلاً یکنواختی پخت و لعاب) تأثیر می‌گذارد.
ترندهای ۲۰۲۵ در تأمین روغن صنعتی
تحلیل روندهای جهانی و داخلی نشان می‌دهد که بازار روغن صنعتی در سال ۲۰۲۵ تحت تأثیر چند جریان کلیدی قرار دارد. شناخت این ترندها برای پخش‌کنندگان و مصرف‌کنندگان در زارچ، یزد، میبد و اردکان حیاتی است:
۱. حرکت به سمت روغن‌های سنتتیک و نیمه‌سنتتیک
- کارخانه‌ها به دنبال افزایش عمر روغن و کاهش مصرف ویژه (لیتر به ازای هر تن محصول) هستند.
- روغن‌های سنتتیک به دلیل شاخص گرانروی بالاتر و مقاومت اکسیداسیونی بهتر، فاصله تعویض را افزایش می‌دهند.
- در کاشی و نساجی، این ویژگی باعث کاهش توقفات خطوط و هزینه‌های تعمیراتی می‌شود.
۲. پایش وضعیت (Oil Condition Monitoring)
- استفاده از کیت‌های آنالیز روغن (ویسکوزیته، TAN/TBN، فلزات فرسایشی) به‌عنوان بخشی از قرارداد تأمین.
- پخش‌کننده‌ای که این خدمات را ارائه کند، ارزش بیشتری نسبت به فروشنده صرفاً محصول ایجاد می‌کند.
- در صنایع پرمصرف مثل کاشی، پایش دوره‌ای می‌تواند هزینه تعویض زودهنگام را تا ۱۵–۲۰٪ کاهش دهد.
۳. استانداردسازی و کاهش تنوع اقلام
- اتکا به دسته‌بندی ISO 6743 و استاندارد ملی ISIRI 6423.
- کارخانه‌ها به‌جای استفاده از چند برند یا گرید مشابه، ترجیح می‌دهند سبد روغن صنعتی خود را ساده و استانداردسازی کنند.
- این کار ریسک اختلاط روغن‌ها را کم کرده و مدیریت موجودی را آسان‌تر می‌سازد.
۴. تقاضا برای روغن‌های دوستدار محیط‌زیست
- فشارهای زیست‌محیطی و قوانین جدید، کارخانه‌ها را به سمت استفاده از روغن‌های کم خاکستر، کم تبخیر و با قابلیت بازیافت هدایت می‌کند.
- در بخش نساجی که با مواد شیمیایی رنگ و تکمیل سروکار دارد، روغن‌های زیست‌سازگار می‌توانند برندینگ صادراتی را تقویت کنند.
۵. قراردادهای خدمات‌محور (SLA)
- به جای خرید مقطعی، بسیاری از واحدهای صنعتی در حال حرکت به سمت قراردادهای مبتنی بر SLA هستند.
- در این قراردادها تأمین‌کننده متعهد به تحویل به‌موقع، کیفیت ثابت و ارائه خدمات جانبی مانند آموزش اپراتور و پایش روغن می‌شود.
سبد پیشنهادی برای پخش روغن صنعتی در زارچ
با توجه به تنوع تقاضا در صنایع نساجی و کاشی–سرامیک، یک پخش‌کننده موفق باید سبدی متوازن از محصولات روغن صنعتی را ارائه کند. این سبد علاوه بر پوشش نیازهای عمومی، باید اقلام تخصصی با گردش سریع را هم در نظر بگیرد.
| گروه محصول | گرید/استاندارد | کاربرد اصلی | بسته‌بندی مناسب | چرخه تأمین توصیه‌شده |
| روغن هیدرولیک HL/HM/HV | ISO 32/46/68 – ISIRI 6423 | پرس‌ها، جک‌ها و سیستم‌های هیدرولیک در نساجی و کاشی | بشکه ۲۰۸ لیتر، IBC هزار لیتری | موجودی ایمن ۳۰ روزه |
| روغن دنده CLP | ISO 150–680 – ISO 6743-6 | گیربکس آسیاب‌ها، نقاله‌ها و درایو کوره | ۲۰۸ لیتر | سفارش فصلی |
| اسپيندل اویل | ISO VG 10/22 | ماشین‌های ریسندگی با سرعت بالا | ۲۰ لیتر و ۲۰۸ لیتر | تأمین ماهانه |
| روغن کمپرسور (مینرال/PAO) | ISO 46/68 | کمپرسورهای اسکرو و رفت‌وبرگشتی | ۲۰ لیتر و ۲۰۸ لیتر | تأمین ۴۵ روزه |
| روغن زنجیر دما بالا | HT Chain Oils (Synthetic) | زنجیرهای کوره کاشی و خشک‌کن‌ها | ۲۰ لیتر | تأمین بر اساس برنامه تولید |
| گریس EP / Lithium Complex | NLGI 2–3 | یاتاقان‌ها و تجهیزات دمایی سنگین | سطل ۱۸ کیلوگرمی | تأمین فصلی یا پروژه‌ای |
نکات کلیدی در انتخاب سبد
- استانداردسازی: همه محصولات باید بر اساس ISO 6743 و ISIRI 6423 دسته‌بندی شوند تا ریسک اختلاط کاهش یابد.
- انعطاف بسته‌بندی: برای واحدهای کوچک نساجی، بسته‌های ۲۰ لیتری و برای کارخانه‌های بزرگ کاشی، بشکه و IBC پیشنهاد می‌شود.
- پشتیبانی فنی: ارائه TDS/MSDS و خدمات آنالیز روغن به همراه هر پارت تحویلی.
- موجودی استراتژیک: حداقل ۳۰ روز موجودی برای اقلام پرمصرف (هیدرولیک و دنده) در انبار زارچ توصیه می‌شود.
- برچسب‌گذاری رنگی بر اساس ISO: برای کاهش ریسک اختلاط روغن در خطوط تولید.
پرسش‌های پرتکرار
۱) برای پرس‌های کاشی، HM بگیریم یا HV؟
اگر دمای کاری و بار مکانیکی در سطح یکنواخت باشد، روغن هیدرولیک HM کافی است. اما در شرایطی که نوسان دما یا شروع سرد وجود دارد، روغن HV با شاخص گرانروی بالاتر انتخاب مطمئن‌تری است.
۲) فواصل تعویض روغن هیدرولیک در پرس‌ها چقدر است؟
به طور معمول بین ۲۵۰۰ تا ۴۰۰۰ ساعت کارکرد توصیه می‌شود. البته گرد و غبار و آلودگی می‌تواند این بازه را کوتاه‌تر کند. بهترین روش، پایش وضعیت روغن و آنالیز دوره‌ای است.
۳) برای زنجیر کوره در کارخانه کاشی چه نوع روغنی مناسب است؟
روغن زنجیر سنتتیک دما بالا (HT Chain Oil) با تبخیر کم و پایداری حرارتی بالا بهترین گزینه است. این نوع روغن رسوب کمتری ایجاد می‌کند و عمر زنجیر را افزایش می‌دهد.
۴) آیا روغن اسپيندل ISO 10 برای همه ماشین‌های نساجی مناسب است؟
خیر. برخی ماشین‌ها به دلیل سرعت محور یا شرایط محیطی به ISO 22 نیاز دارند. انتخاب باید بر اساس توصیه سازنده دستگاه انجام شود.
۵) بازار روغن صنعتی در سال ۲۰۲۵ به چه سمتی می‌رود؟
روند اصلی حرکت به سمت سنتتیک‌ها، استفاده از قراردادهای خدمات‌محور (SLA) و پایش وضعیت روغن است. این تغییرات باعث افزایش طول عمر تجهیزات و کاهش هزینه کل مالکیت می‌شوند.
نتیجه‌گیری اجرایی و جمع‌بندی
زارچ به دلیل موقعیت جغرافیایی ممتاز در محور یزد–میبد–اردکان، به یک نقطه راهبردی برای پخش روغن صنعتی تبدیل شده است. تمرکز دو خوشه بزرگ صنعتی، کاشی و سرامیک در میبد و اردکان و نساجی در یزد، موجب می‌شود تقاضای سالانه‌ای بین ۱.۲ تا ۲.۶ میلیون لیتر برای روغن‌های هیدرولیک، دنده، اسپيندل، کمپرسور و زنجیر دما بالا در این محدوده وجود داشته باشد.
ترندهای ۲۰۲۵ نشان می‌دهند که صنایع منطقه به سمت استفاده از روغن‌های سنتتیک، پایش وضعیت (OCM)، استانداردسازی و قراردادهای خدمات‌محور (SLA) حرکت می‌کنند. بنابراین پخش‌کننده‌ای که بتواند علاوه بر تأمین به‌موقع، خدمات فنی و لجستیکی ارائه دهد، جایگاه رقابتی پایدار کسب خواهد کرد.
اگر به دنبال برنامه‌ای دقیق برای تأمین روغن صنعتی در زارچ هستید، همین امروز درخواست خود را از طریق تماس با ما ثبت کنید. تیم کارشناسی ما با بررسی مصرف واقعی کارخانه شما، سبد محصول، زمان‌بندی تحویل و خدمات پشتیبانی مناسب را طراحی و ارائه خواهد داد.